những cây cầu bắc qua sông Volga và cắt ngang tuyến đường sắt Moskva-
Leningrad. Trong lúc đó ở cánh nam, xe tăng của Guderian cũng vượt qua
Tula uy hiếp thủ đô Liên Xô từ bên dưới.
Bước tiến của cuộc tấn công ba mũi vào Moskva khiến lãnh đạo Soviet lo
lắng. Trong đêm 15 tháng 10, các sứ quán nước ngoài được thông báo chuẩn
bị rời đến Kuybyshev
trên sông Volga. Beria cũng bắt đầu sơ tán trụ sở
của mình. Các nhân viên thẩm vấn NKVD đưa cả các tù nhân quan trọng
của mình theo. Trong số đó có cả các sĩ quan cao cấp. Tuy nhiên đến cuối
tháng Stalin bảo người đứng đầu NKVD cho dừng cái mà chính Beria gọi là
“máy băm” lại. Lãnh tụ tối cao Soviet cũng muốn bắn bỏ bọn “bàn lùi và
hèn nhát” đó lắm, nhưng lúc này ông đã phát mệt với những âm mưu tưởng
tượng của Beria, gọi đó là “rác rưởi”.
Stalin yêu cầu báo cáo chi tiết từ chiến trường, nhưng hễ ai dám nói thật
với ông thì lại có thể bị quy là gieo rắc hoang mang. Ông nhận thấy khó mà
giấu nỗi lo trong lòng. Ông lo Leningrad sẽ thất thủ nên điều ông cân nhắc
trước tiên là làm cách nào tốt nhất để rút quân ở đó về cứu Moskva.
Có một tiến triển đáng khích lệ vào lúc đó. Các sư đoàn Hồng quân từ
biên giới Mãn Châu đã sẵn sàng triển khai trong vùng Moskva. Hai trong số
các trung đoàn bộ binh Sibir đầu tiên đã thực sự đọ súng với sư đoàn SS Das
Reich tại Borodino vài ngày trước, nhưng phải mất thêm vài tuần để chuyển
hết đại quân tăng viện theo tuyến đường sắt xuyên Sibir. Điệp viên sừng sỏ
của Liên Xô tại Tokyo Richard Sorge đã tìm hiểu được rằng người Nhật
đang lên kế hoạch đánh xuống phía nam vào vùng Thái Bình Dương đối đầu
với Mỹ chứ không phải vùng Viễn Đông của Liên Xô. Stalin không hoàn
toàn tin tưởng Sorge, nhưng lần này thông tin của anh ta đã được xác nhận
qua kiểm tra chéo.
Vào sáng 16 tháng 10, Aleksey Kosygin, phó chủ tịch Sovnarkom, tức
Hội đồng dân ủy, bước vào tòa nhà và thấy nó trống không. Giấy tờ vương
vãi, cửa nẻo toang hoang và điện thoại thì reo trong các phòng làm việc
trống trơn. Nghĩ rằng người gọi muốn kiểm tra liệu lãnh đạo đã rời Moskva
chưa nên ông vội chạy đến từng bàn để cố trả lời. Nhưng kể cả khi ông bốc
