đối phó với các viên tướng chủ bại đã cứu cả Ostfront. Chuyện này với cả
những hậu quả thảm khốc ở Stalingrad vào năm sau chỉ để xoa dịu cái tính
ương bướng đến bất trị của ông mà thôi.
Cuộc chiến càng ngày càng hỗn loạn với chiến tuyến cứ nhấp nhô theo
mọi hướng trên bản đồ vì cuộc tổng tấn công của Stalin bị xé lẻ thành những
trận đánh nhỏ. Một số đơn vị Soviet bị chia cắt vì họ xông qua phòng tuyến
Đức mà không được yểm trợ đầy đủ. Stalin đã đánh giá thấp khả năng phục
hồi của quân Đức khi bị dồn ép. Trong phần lớn các trường hợp, họ đánh trả
dữ dội vì biết rõ hậu quả nếu phải đánh nhau bên ngoài công sự. Chỉ huy các
chốt tổ chức các đơn vị hỗn tạp, thường là có cả lính phục vụ, củng cố lại
trận địa phòng ngự với bất cứ thứ vũ khí nào có được, nhất là súng phòng
không.
Ở phía tây bắc Moskva, tại Kholm, một lực lượng 5.000 người do Tướng
Theodor Scherer chỉ huy, sau đó có thêm lính dù tiếp viện, đã đứng vững. Ở
miệng chảo Demyansk lớn hơn nhiều với 100.000 người bị vây thì có máy
bay vận tải Junkers Ju 52 sơn trắng ngụy trang tiếp tế. Hơn 100 chuyến bay
mỗi ngày đem tới tổng cộng 60.000 tấn hàng và chuyển đi 35.000 thương
binh, cho phép quân phòng thủ cầm cự với vài tập đoàn quân Soviet trong
72 ngày. Quân Đức đói dở cho đến khi được giải cứu vào đầu tháng 4,
nhưng tình cảnh của dân Nga bị kẹt lại trong vòng vây thì thê thảm hơn
nhiều. Không ai biết đã có bao nhiêu người chết. Họ không có gì ăn, phải
nhặt nội tạng của những con ngựa bị giết thịt cho lính ăn mà cầm hơi.
Nhưng chiến dịch này đã chứng minh với Hitler niềm tin rằng quân bị vây tự
khắc sẽ trụ lại được. Đó là một phần của cái tín điều sẽ trở nên cực kỳ phổ
biến trong thảm họa tại Stalingrad chưa đầy một năm sau.
Việc Tập đoàn quân xung kích số 2 của Tướng Andrey Vlasov bị chia cắt
trong các đầm lầy và rừng rậm cách Demyansk hàng trăm kilomet về phía
tây bắc khiến Vlasov buộc phải cay đắng đầu hàng, gắn vận mệnh mình với
quân Đức, đồng ý tập hợp một đội quân Nga chống Stalin - ngay cả việc này
cũng không đủ cảnh báo Hitler. Như để tạo ra một sự cân bằng kịch tính kỳ
cục, chỉ huy của lực lượng giải cứu tại Demyansk, Tướng Walther von
