hiệu quả. “Khi hỏi cung xong, hoặc phải thả tù nhân hoặc tống giam họ”,
một mệnh lệnh của Sư đoàn số 371 bộ binh nhấn mạnh. “Không ai bị hành
quyết nếu không có lệnh của sĩ quan phụ trách”.
Họ còn thất vọng với nạn cướp bóc hoành hành. Binh lính có người đề
nghị trả tiền mua lương thực và hàng hóa của dân, chủ yếu là vì chính phủ
Đức không cấp đủ khẩu phần ăn. “Lính vào vườn rau lấy đi mọi thứ”, một
đại đội trưởng trong Sư đoàn số 384 bộ binh viết trong nhật ký trên đường
hành quân đến Stalingrad mùa hè năm đó. “Họ còn lấy cả các vật dụng gia
đình, ghế và xoong nồi. Đúng là bê bối. Lệnh nghiêm cấm có rồi nhưng lính
tráng thường khó mà giữ nổi mình. Anh ta buộc phải làm thế vì đói”. Mà tác
động của nó thì đặc biệt nghiêm trọng ở một đất nước khí hậu khắc nghiệt
như Nga. Trộm cướp lương thực đẩy dân chúng đến chỗ chết đói khi mùa
đông đến. Ngay cả việc làm mật cũng không được vì số đường để dành nuôi
ong trong mùa đông cũng bị lấy mất.
Một sự thật khủng khiếp mà rất ít sĩ quan chịu thừa nhận, đó là sự làm
ngơ hoặc ủng hộ của quân đội đối với học thuyết Quốc xã về “chiến tranh
chủng tộc” ở Ostfront, chối bỏ luật quân sự và luật quốc tế thông thường,
chắc chắn sẽ biến nó thành một tổ chức bán tội phạm. Việc các tướng lĩnh
không lên tiếng phản đối chứng tỏ họ thiếu nhạy cảm về đạo đức hoặc thiếu
dũng cảm đạo đức. Thực ra cũng không phải lo mất mạng. Trong giai đoạn
đầu chiến dịch xâm lược Nga, chế dộ Quốc xã không dám làm gì một sĩ
quan cao cấp lên tiếng phản đối, bất quá chỉ bãi chức mà thôi.
Khả năng thao túng các tướng lĩnh của Hitler thật khó tin. Mặc dù phần
lớn các tướng trong Tập đoàn quân số 6 không theo Quốc xã, thế nhưng họ
lại trung thành với Hitler hoặc giả bộ trung thành. Chẳng hạn một bức thư
được viết ngày 20 tháng 4 sẽ ghi là “Nhân sinh nhật Fuhrer” và có một câu
khẩu hiệu “Fuhrer muôn năm!” Nhưng một vị tướng hoàn toàn có thể giữ
được sự độc lập và cả sự nghiệp của mình không suy suyển bằng khẩu lệnh
quân sự hơn là khẩu hiệu chính trị. Tướng Karl Strecker, Tư lệnh Quân đoàn
số 11 và là một con ngựa chiến già quả cảm đã nói rõ rằng không bao giờ
ông thừa nhận chế độ này. Khẩu lệnh của ông cho lính của mình là “Tiến lên
