dụng nếu giữ được lời hứa với lính đào ngũ”. Khốn nỗi họ vẫn bị đối xử tàn
tệ như mọi tù binh khác.
* * *
Về phía Hồng quân, chính thức thì không có những mệnh lệnh phi pháp
như của Wehrmacht, nhưng hễ là SS và sau này thì cả các loại ác ôn khác
như gác trại giam và cảnh sát dã chiến mật nếu bị bắt cũng bắn bỏ như là
một sự trả đũa. Phi công và lính tăng cũng có nguy cơ bị hành hình, nhưng
nói chung chuyện bắn tù binh chỉ là ngẫu nhiên chứ không phải có tính toán,
trong khi những hành vi tàn ác bừa bãi thì chỉ tùy nơi và không được khuyến
khích. Các nhà chức trách Soviet rất mong bắt được tù binh để thẩm vấn,
nhất là sĩ quan.
Sự tàn bạo lẻ tẻ, bản năng mà lính Hồng quân gây ra trong 18 tháng đầu -
chắc chắn sẽ có nhiều hơn nếu họ không rút lui vội vã như vậy - gợi cho
nhiều người Đức nhớ đến cuộc Chiến tranh Ba mươi Năm
. Tuy nhiên,
đúng hơn thì nên so với cuộc nội chiến mới đó của Nga, một trong những
cuộc xung đột tàn bạo nhất thế kỷ XX mà cuộc thập tự chinh của Hitler
chống chủ nghĩa Bolshevik giờ đây khơi lại. Nhưng chiến tranh vẫn tiếp
diễn, sự tổn thương và khao khát trả thù của người Nga càng bốc cao trước
những tin tức về hành động của quân Đức tại “vùng tạm chiếm”: làng xóm
bị thiêu rụi để trả đũa, dân chúng chết đói, bị tàn sát hay bị cưỡng ép vào các
trại lao động. Ấn tượng một cuộc diệt chủng chống lại người Slav hiện rõ,
cùng với khát vọng trả thù, nhiều lúc rất khó kiểm soát.
* * *
Tướng Paulus tiếp nhận Tập đoàn quân số 6 trong thời điểm không dễ
dàng gì, vả lại chắc ông cũng rúng động trước cái chết của Reichenau nhiều
hơn những gì ông để lộ ra ngoài. Trải nghiệm đầu tiên của ông trên cương vị
