Lẽ sinh diệt, lý tu hành • 13
Chúng ta phải thực sự nhìn sâu vào trong tâm này nếu
chúng ta muốn nếm được những kết quả của việc tu tập.
Việc cố gắng mô tả lý vận hành của tâm [tâm lý học của tâm]
bằng những thuật ngữ như là “những khoảng khắc tâm”,
“những sát-na khác nhau của tâm trong dòng tâm thức” và
“những đặc tính của tâm như tâm sở”... là vẫn không thể
theo kịp với thực tế thực hành, theo ý kiến của tôi là vậy. Sự
mô tả học thuật đó vẫn là không đủ so với sự vận hành thực
sự của nó. Về thực tế thì còn nhiều thứ hơn nữa. Nếu chúng
ta đi học những điều đó, rồi có thể hiểu biết về chúng một
cách tuyệt đối một cách rõ ràng và thấu suốt. Nhưng nếu
không có sự sáng rõ của trí tuệ minh sát, làm sao chúng ta
học cho xong về những điều đó? Vậy là không thể nào hiểu
biết rõ ràng và thấu suốt. Không có kết cuộc. Không bao giờ
xong. Chúng ta sẽ không bao giờ kết thúc những việc học
hay nghiên cứu đó.
Thực hành theo Giáo Pháp là điều cực kỳ quan trọng.
Khi tôi thực tập, đó là cách tôi học. Hồi đó tôi đâu biết gì về
những sát-na tâm hay tâm sở...là gì. Tôi chỉ quan sát cái tính
“biết”. Nếu một ý nghĩ ghét khởi sinh, tôi hỏi mình tại sao.
Nếu một ý nghĩ thương khởi sinh, tôi tự hỏi tại sao. Đó là
cách. Dù đó nó được đặt tên hay hay gọi bằng danh từ là
“yếu tố tâm lý” hay “tâm sở”, thì cũng đâu có gì? Chỉ cần
thâm nhập vào ngay một điểm đó cho đến khi ta có thể giải
quyết những cảm giác thương và ghét đó, cho đến khi chúng
hoàn toàn biến mất khỏi tâm ta. Khi tôi có khả năng ngừng
thương ngừng ghét, tức không thương không ghét gì nữa
trong bất kỳ tình huống nào, thì lúc đó tôi có khả năng
chuyển hóa và vượt qua khổ. Rồi điều gì xảy đến cũng
không thành vấn đề, tâm và trái tim đã được giải tỏa và thư
thái. Không còn gì nữa. Tất cả đã ngừng lại.
