Lẽ sinh diệt, lý tu hành • 31
nó. Chúng ta không thể chủ động làm ra nó hay thúc ép để
có nó.
Phật đã dạy rằng tiến trình đó tự nó chín muồi theo
tốc độ của nó. Sau khi đã tu được đến mức này, chúng ta cứ
để yên cho nó tự tiến triển tùy theo những khả năng và
khuynh hướng tự nhiên của nó, và tùy theo công đức mà
chúng ta đã tích lũy được trong quá khứ. Nhưng chúng ta
không được bớt nỗ lực trong tu tập. Tiến trình dù nhanh hay
chậm, đốn ngộ hay tiệm ngộ gì đó, là nằm ngoài khả năng
kiểm soát và ý muốn của chúng ta. Cũng giống như khi
trồng cái cây. Cây tự nó biết lớn lên theo tốc độ tự nhiên của
nó. Nếu chúng ta muốn nó lớn thật nhanh thì đó chỉ là sự
ngu si mà thôi. Nếu chúng ta làm đúng việc của mình, kết
quả sớm muộn gì cũng có – cũng giống như việc trồng một
cái cây. (Nếu cứ siêng năng tu tập đúng đắn, kết quả sớm
muộn gì cũng có, sớm hay muộn còn phụ thuộc vào nhiều
căn cơ tự nhiên, khuynh hướng bẩm sinh và công đức trong
quá khứ, như đã nói trên). Ví dụ, chúng ta trồng cây ớt. Việc
chúng ta cần làm đúng là đào lổ, gieo hột, bón phân, tưới
nước cho nó và bảo vệ nó khỏi sâu rầy. Ta siêng năng làm
đúng công việc vun trồng đó, như vậy là đủ. Ngay chỗ này
sẽ có mặt lòng tin. (Làm đúng, tu đúng thì sẽ khởi sinh lòng
tin đúng đắn). Dù cây ớt có mọc được hay không, mọc chậm,
mọc nhanh, ra trái nhanh hay chậm là còn tùy do nó. Đó
không phải việc của ta. Nó đâu mọc theo ý muốn của ta.
Chúng ta không thể nắm kéo cho nó lớn cao lên mau, đó
không phải cách của tự nhiên. Việc chúng ta làm đúng và
đều đặn là tưới nước và chăm bón cho nó. Còn nó lớn lên
nhanh chậm và kết quả nhanh chậm là ngoài khả năng và ý
muốn của ta. Việc tu tập theo Giáo Pháp cũng như vậy đó, ta
nên thực hành theo hướng dẫn của Giáo Pháp, và hãy để cho
tâm tự nhiên và thư thả theo đường lối của nó.
