SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 138

nguyên lý của trời vậy(1).Cao Tổ tiếp triều thần,vào tháng 10,xe diềm bằng
vải màu vàng,cờ đạo cấm ở bên trái,chôn ở Trường Lăng.
.........................
1. Đây là tác giả trình bày quan điểm của mình về chính trị.Tác giả quan
niệm sự vật biến đổi theo vòng tròn tức là có thay đổi mà không có tiến
hoá.Quan điểm ấy là then chốt của Kinh Dịch.Nhà Hạ,lấy việc trung thực
làm then chốt cho việc cai trị dân,nhưng trung thực quá thì thành ra thô lỗ,
để khắc phục sai lầm ấy,nhà Ân nêu lên nguyên tắc “kính”,lấy kính làm
then chốt.NHưng một khi thiên lệch thì kính biến thành sợ,do đó nhà Ân,về
sau chỉ nói đến quỷ thần,thờ cúng.Nhà Chu dùng “văn” (lễ nghi hình thức)
để bổ cứu,nhưng khi thiên lệch sẽ thành gian xảo như trong thời Xuân
Thu,Chiến Quốc. Đáng lý Tần lên phải bổ cứu văn bằng trung thực lại bổ
cứu bằng pháp luật tức là không đi theo vòng tròn.Do đó mà thất bại. Đối
với các tác giả cũng như đối với các tư tưởng gia Trung Quốc trước kia nói
chung cái đạo rong chính trị là biểu hiện cho cái đạo trong trời đất.