SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 166

của cải và tiền bạc của dân kể đến hàng ức, nô và tỳ hàng ngàn, vạn, ruộng
ở huyện lớn vài trăm khoảnh, huyện nhỏ hơn trăm khoảnh, nhà cửa cũng
thế. Do đó, bọn buôn bán từ hạng trung bình trở lên nói chung đều phá sản,
dân lo ăn ngon mặc đẹp để qua ngày chứ không nghĩ đến việc cất giấu gây
dựng gia sản nữa. Các quan địa phương nhờ có muối, sắt và gia sản của
thương nhân cho nên của cải tiêu dùng càng nhiều.
Nhà vua mở rộng thêm Quan Trung đặt thêm hai miền phụ cận ở bên tả và
bên hữu. Lúc đầu quan đại nông cai quản việc muối và sắt, đặt quan nhiều,
đặt chức thủy hành để lo việc muối và sắt, đến khi Dương Khả đưa ra việc
tố giác gia sản thương nhân thì của cải và sản vật ở Thượng Lâm rất nhiều,
bèn cho quan thủy hành coi Thượng Lâm. Thượng Lâm cất của đầy tràn
cho nên mở nó thêm rộng.
Lúc bấy giờ, quân Việt muốn dùng thuyền để tranh đua với quân Hán, nhà
vua bèn sai đào rộng thêm và sửa sang ao Côn Minh, xung quanh là những
lầu bao vây để xem, làm những lầu thuyền cao hơn mười trượng ở trên có
cờ xí rất là tráng lệ. Nhà vua cảm thấy thích, bèn sai làm đài Bá Lương cao
mấy mươi trượng, từ đấy cung thất xây càng đẹp. Lại chia số tiền lấy được
của thương nhân cho các quan; các quan thủy hành, thiếu phủ, đại nông,
thái bộc đều đặt những nông quan luôn luôn đến các quận và các huyện,
đến những ruộng đất đã tịch thu được để về cày cấy; còn những nô tỳ tịch
thu được thì chia ra các vườn để nuôi chó, nuôi ngựa, chim và thú vật và
cho các quan. Đặt rất nhiều viên quan mới (43). Người ta sai dời nhiều bọn
nô tỳ đi để lo việc vận chuyển trên sông, vận chuyển được bốn trăm vạn
thạch, các quan tự mua thóc và có đủ thóc.
Sở Trung nói:
- Con em các nhà dòng dõi cùng với những người giàu có, có người chơi
chọi gà, cho chó săn chạy, chơi ngựa, săn bắn, đánh bạc, làm rối loạn dân
lành.
Nhà vua bèn cho điều tra những người phạm tội này, họ tố cáo lẫn nhau đến
mấy ngàn người. Người ta gọi họ là “những người mang tội chọi gà”.
Những người nào nộp bạc thì được làm quan lang, việc đề cử người làm
quan lang càng kém sút (44). Năm ấy ở phía đông núi bị nước sông Hoàng