SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 180

Năm thứ tám đời Lỗ Định Công (502) Công Sơn Phất Nữu giận họ Quý,
bèn theo Dương Hổ làm loạn. Hai người muốn bỏ con trưởng của ba gia
đình Hoàn Công để lập những người con thứ từ lâu quen thân với Dương
Hổ. Công Sơn Phất Nữu bèn bắt Quý Hoàn Tử. Quý Hoàn Tử lừa trốn
được. Năm thứ chín đời Định Công, Dương Hổ thua bỏ chạy sang Tề. Lúc
bấy giờ Khổng Tử đã năm mươi tuổi.
Công Sơn Phất Nữu sau khi làm chủ thành Phi thì nổi lên chống lại họ Quý.
Y sai người mời Khổng Tử. Khổng Tử tuy từ lâu vẫn noi theo đạo, rất am
hiểu việc chính trị nhưng vẫn không có dịp thực hành cái học của mình vì
không ai biết dùng mình. Khổng Tử nói:
- Văn Vương, Vũ Vương nhà Chu đều nổi lên từ đất Phong, đẩt Cảo mà
làm vua thiên hạ. Nay đất Phi tuy nhỏ, biết đâu cũng sẽ như vậy?
Khổng Tử muốn đi. Tử Lộ không bằng lòng, giữ lại. Khổng Tử nói:
- Người ta mời ta đến có phải là vô cớ đâu? Nếu họ dùng ta, ta sẽ làm cho
đất họ thành nhà Đông Chu chăng?
Nhưng rốt cuộc, Khổng Tử cũng không đi (11).
3. Sau đó, Lỗ Định Công cho Khổng Tử làm quan cai trị thành Trung Đô.
Được một năm, cả bốn phương đều noi theo xem là mẫu mực. Từ chức
quan cai trị thành Trung Đô, Khổng Tử được thăng làm tư không, rồi được
làm đại tư khấu (12).
Mùa xuân năm thứ mười đời Lỗ Định Công (500), Lỗ giảng hòa với Tề.
Mùa hạ, quan đại phu nước Tề là Lê Sử nói với Tề Cảnh Công:
- Nước Lỗ dùng Khổng Khâu thế nào cũng nguy hại cho nước Tề.
Tề Cảnh Công bèn sai sứ giả mời vua Lỗ lại họp ở Giáp Cốc. Lỗ Định
Công sắp sửa lên xe đến họp thân mật, Khổng Tử bây giờ giữ chức tướng
quốc nói:
- Tôi nghe nói trong nước có làm việc văn thì thế nào cũng phải lo việc vũ,
có việc vũ thì thế nào cũng phải lo chuẩn bị việc văn (13). Ngày xưa các
chư hầu ra khỏi biên giới thế nào cũng có các quan võ đi theo. Xin nhà vua
mang theo các quan tả tư mã và hữu tư mã.
Định Công nói:
- Phải.