SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 200

để tiếp khách thì sắc mặt thay đổi, khi nhà vua mời thì đi không đợi thắng
xe. Cá ươn, thịt hôi, hay không cắt ngay ngắn thì không ăn, chiếu trải
không ngay ngắn thì không ngồi. Khi bên cạnh có người có tang thì không
bao giờ ăn no. Ngày nào khóc thì không ca hát, thấy người để tang hay
người mù thì tuy đó là trẻ em cũng tỏ ra kính trọng.
Khổng Tử nói:
- Trong ba người cùng đi thế nào cũng có người thầy của ta. Những người
không lo trau dồi đạo đức, lúc học không bàn bạc, nghe điều nghĩa không
hướng về điều nghĩa, nghe điều không hay không biết sửa đổi thì đó là điều
ta lo.
Khổng Tử sai người ta hát, nếu hát hay thì bảo hát lại và sau đó họa theo.
Khổng Tử không nói những điều quái đản, việc dùng sức mạnh, những
người làm loạn và chuyện quỷ thần. Tử Cống nói:
- Văn Chương của thầy tôi đã được nghe, nhưng tôi chưa hề nghe thầy nói
về đạo trời, bản tính của con người và số mạng.
Nhan Uyên thở dài than:
- Đạo của Phu Tử ngẩng lên nhìn thì nó càng cao; đào sâu thì nó càng chắc.
Đang nhìn nó ở đằng trước, chợt thấy nó ở đằng sau. Phu Tử khéo dạy
người ta một cách tuần tự; lấy văn chương để làm cho đầu óc ta mở rộng;
lấy lễ để ước thúc. Ta muốn bỏ không được; nhưng đem hết tài sức của
mình ra học cũng vẫn còn cái gì vòi vọi, đứng sừng sững trước mặt, dù có
muốn vươn tới cũng không sao đạt đến được.
Một đứa trẻ trong làng Đạt Hạt nói:
- Khổng Tử thực là to lớn! Khổng Tử học rộng, nhưng không nổi tiếng
chuyên về một mặt nào.
Khổng Tử nghe vậy nói:
- Ta biết chuyên về nghề gì? Vào nghề đánh xe chăng? Vào nghề bắn tên
chăng? Ta chuyên về nghề đánh xe vậy.
Tử Lao nói:
- Khổng Tử nói: Ta không được dùng cho nên lo về lục nghệ.
Năm thứ 14 đời Lỗ Ai Công, mùa xuân săn ở ngoài đồng hoang, người
đánh xe của Thúc Tôn Thị là Sử Thương bắt được một con thú, anh ta cho