SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 203

cũng khóc hết sức đau xót. Có người ở lại. Riêng Tử Cống làm nhà ở bên
mộ sáu năm mới đi. Học trò và những người nước Lỗ đến làm nhà bên mộ
hơn một trăm nhà nên người ta gọi là “làng Khổng” .
Các vua Lỗ đời đời nối tiếp nhau tế Khổng Tử theo những thời nhất định.
Các nhà nho cũng giảng lễ về lễ hương ẩm và lễ bắn tên ở bên mộ Khổng
Tử. Mộ Khổng Tử rộng khoảng một khoảnh, cái nhà trong đó ngày xưa học
trò ở, đời sau dùng làm miếu giữ áo mũ, đàn cầm, xe, sách của Khổng Tử.
Việc tế tự kéo dài hơn hai trăm năm đến đời Hán không hề dứt. Cao Tổ đi
qua đất Lỗ dùng cỗ thái lao để tế Khổng Tử. Chư hầu, khanh tướng đến
nước Lỗ thường trước tiên đến thăm mộ rồi sau mới làm việc chính sự.
Khổng Tử sinh Lý tên tự là Bá Ngư. Bá Ngư thọ năm mươi tuổi chết trước
Khổng Tử. Bá Ngư sinh Cấp, tên tự là Tử Tư, thọ 62 tuổi, có lần bị khốn ở
đất Tống, làm sách Trung Dung. Tử Tư sinh Bạch, tên tự là Tử Thượng thọ
47 tuổi. Tử Thượng sinh Cầu, tên tự là Tử Gia, thọ 45 tuổi. Tử Gia tên Cơ,
tự là tử Kinh, thọ 46 tuổi. Tử Kinh sinh Xuyên, tự là Tử Cao, thọ 51 tuổi.
Tử Cao sinh Tử Thận, thọ 57 tuổi có lần làm tướng quốc nước Ngụy. Tử
Thận sinh Phụ, thọ 57 tuổi, làm bác sĩ của Trần Vương là Thiệp, chết gần
thánh Trần. Con trai của em trai Phụ là Tương Thọ, 57 tuổi, là bác sĩ thời
Hiếu Huệ Đế, đổi đi làm thái thú Trường Sa, người cao chín thước sáu tấc.
Tử Tương sinh Trung, thọ 51 tuổi. Trung sinh Vũ, Vũ sinh Diên Niên và
An Quốc. An Quốc làm bác sĩ của đức kim thượng làm đến thái thú Lâm
Hoài chết sớm. An Quốc sinh Ngang, Ngang sinh Hoan (45).
7. Thái Sử Công nói:
- Kinh Thi nói:
Núi cao ta trông, đường rộng ta đi
Tuy đích chưa đến, nhưng lòng hướng về
Tôi đọc sách của họ Khổng, tưởng tượng như thấy người. Đến khi đến Lỗ
xem nhà thờ Trọng Ni, nào xe cộ, nào áo, nào đồ tế lễ, học trò tập về nghi
lễ ở nhà Khổng Tử theo đúng từng mùa, tôi bồi hồi nán lại bỏ đi không dứt.
Trong thiên hạ các vua chúa và người tài giỏi rất nhiều, khi sống thì vinh
hiển, nhưng lúc chết là hết. Khổng Tử là một người áo vải thế mà truyền
hơn mười đời, các học giả đều tôn làm thầy, từ thiên tử tới vương hầu ở