SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 291

Sau khi đánh phá quân Nguỵ trở về . Tần phong cho Vệ Ưởng mười lăm ấp
ở đất Ư, đất Thương hiệu là Thương Quân .
Thương Quân làm tể tướng nước Tần mười năm, tôn thất và gia đình quyền
quí nhiều người oán . Triệu Lương ra mắt Thương Quân . Thương Quân hỏi
:
- Ưởng được gặp ông là nhờ Mạnh Lan Cao tiến cử , nay Ưởng muốn được
kết bạn với ông có được không ?
Triệu Lương nói :
- Tôi không dám mong được thế . Khổng Khâu có nói, “Nếu tiến cử người
hiền thì những người yêu dân tự tiến cử mình; nếu tụ họp bọn bất tiếu thì
những người theo vương đạo tự rút lui.” Tôi là kẻ bất tiếu, cho nên không
dám vâng mệnh. Tôi nghe nói, “không phải địa vị của mình mà lại giữ lấy
là tham địa vị ; không phải cái danh tiếng của mình mà cứ chiếm lấy là
tham danh”. Tôi nếu chịu cái ơn của ngài, sợ là tham địa vị, tham danh, cho
nên không dám vâng mệnh .
Thương Quân nói :
- Người không vừa ý về việc ta cai trị nước Tần sao ?
Triệu Lương nói :
- Tự nghe mình là thông, nhìn vào mình là minh, thắng được mình là cường
. Vua Thuấn có nói, “Kẻ tự cho mình là thấp thì đáng tôn quí vậy”, ngài có
lẽ nên làm như vua Thuấn không nên hỏi tôi .
Thương Ưởng nói :
- Trước kia tập tục ở Tần bắt chước theo bọn Nhung, Địch : cha con không
phân biệt, cùng ở chung một nhà . Nay ta thay đổi cách dạy dỗ làm cho con
trai con gái phân biệt , xây dựng cung điện to lớn cũng như ở nước Lỗ,
nước Vệ . Ngươi xem ta cai trị nước Tần với Ngũ Cổ đại phu (Bách Lý Hề
tể tướng đời Tần Mục Công) thì ai giỏi hơn ?
Triệu Lương nói :
- Một nghìn tấm da dê không quá bằng cái nách của một con cáo , một
nghìn người vâng dạ , không bằng một người nói thẳng . Vua Vũ Vương
nhờ bầy tôi nói thẳng nên thịnh vượng , vua Trụ nhà Ân vì bầy tôi a dua
nên mất . Nếu ngài không cho Vũ Vương là không phải , thì tôi xin nói