SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 294

tên giặc đã vào đất Nguỵ về thì không được .
Bèn đuổi về Tần . Thương Quân sau khi trở lại nước Tần, chạy về ấp
Thương cùng bọn tôi tớ đem binh về hướng bắc đánh đất Trịnh. Tần đem
binh đánh Thương Quân, giết y ở Dẫn Trì thuộc đất Trịnh . Tần Huệ Vương
lấy xe xé xác Thương Quân để thị uy , nói :
- Chớ có làm phản như Thương Quân !
Rồi giết cả nhà Thương Quân .
Thái Sử Công nói : Thương Quân là người thiên tư khắc bạc . Xét việc y
muốn nói thuật làm đế vương với Hiếu Công, đem lý thuyết viễn vông ra
nói không phải là thực tâm của ông ta . Ông ta nhờ người tôi tớ vua yêu mà
được tiến cử , rồi khi được dùng , lại trị Công tử Kiền , lừa tướng Nguỵ là
Ngang , không nghe theo lời Triệu Lương , như thế cũng đủ thấy Thương
Quân ít làm ân đức . Tôi thường đọc sách nói về việc mở mang bờ cõi, cày
ruộng, đánh trận của Thương Quân, thấy giống như việc ông làm. Cuối
cùng ông ta mang cái tiếng xấu ở Tần cũng là đáng lắm !