SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 297

Văn Hầu bèn cấp cho Tô Tần xe, ngựa, vàng, lụa dể đi đến nước Triệu.
Lúc này ở nước Triệu, Phụng Dương Quân đã chết. Tô Tần nhờ vậy được
nói chuyện thẳng với Triệu Túc Hầu:
- Lâu nay, trong thiên hạ, từ các khanh tướng, các quan cho đến kẻ sĩ áo vải
đều kính phục đạo nghĩa của đại vương, đều muốn vâng theo lời dạy, bày tỏ
lòng trung thành trước mặt đại vương, nhưng vì Phụng Dương Quân ghen
ghét lại cản trở công việc nên tân khách du sĩ không ai dám bày tỏ hết lòng
thành ở trước mặt đại vương. Nay Phụng Dương Quân đã qua đời, đại
vương mới lại gần gũi kẻ sĩ và dân chúng. Cho nên thần mới dám dâng điều
ý nghĩ ngu muội của mình. Theo như thần trộm nghĩ, đối với đại vương,
không gì bằng dân sống yên ổn vô sự và không bày việc bắt dân phải làm.
Yêu dân gốc ở chỗ chọn nước bạn mà giao hiếu. Chọn đúng thì dân được
yên; chọn không đúng thì dân suốt đời không yên. Thần xin nói về mối lo
bên ngoài: nếu Tần và Tề làm hai nước thù địch thì dân không được yên;
nếu dựa vào Tề đánh Tần thì dân cũng không được yên. Cho nên mưu đánh
chúa người, chinh phạt nước người, thường khổ ở chỗ nói ra lời dể cắt đứt
tình giao hiếu của người. Mong đại vương cẩn thận, chớ nói ra miệng. Thần
chỉ xin phân biệt trắng đen để rõ phải trái mà thôi. Đại vương nếu quả thực
nghe lời thần thì nước Yên thế nào cũng phải đem dâng đất đai sản xuất ra
lông thiên, áo cừu, chó ngựa; nước Tề thế nào cũng phải đem dâng biển sản
xuất ra cá và muối; nước Sở thế nào cũng phải đem dâng vườn sản xuất ra
quệt, bưởi; Có thể bắt nước Hàn, nước Ngụy, đất Trung Sơn nộp đất, các
bậc phụ huynh họ hàng nội ngoại dều có thể được phong hầu. Vì muốn cắt
đất của người ta, chiếm lấy nguồn lợi của người ta cho nên Ngũ Bá đã đánh
bại quân địch, bắt tướng địch; vì muốn phong hầu cho họ hàng nên các vua
Thành Thang, Vũ Vương đã tranh giành thiên hạ, đuổi vua Kiệt, giết vua
Trụ. Nay thần xin trình bày ý nghĩ khiến đại vương có thể chắp tay ngồi
yên không làm gì mà được cả hai điều ấy. Nếu bây giờ đại vương theo Tần
thì thế nào Tần cũng làm yếu nước Hàn, nước Ngụy; đại vương theo Tề thì
thế nào Tề cũng làm yếu nước Sở, nước Ngụy. Nếu Ngụy yếu thì phải cắt
đất Hà Ngoại; Hàn yếu thì phải dâng đất Nghi Dương. Đất Nghi Dương đã
dâng thì con đường Thượng Quận bị chặn; đất Hà Ngoại bị cắt thì đường sá