SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 312

ở Cối Kê, quay trở lại đánh tan nước Ngô mạnh, làm bá chủ thiên hạ. Đó là
đều nhân họa thành phúc, chuyển bại thành thắng. Muốn thế thì không gì
bằng giữ Tề làm bá mà tôn nó, sai sứ đi tuyên thệ với nhà Chu, đốt phù của
Tần mà nói: “Cái kế hay nhất là phá Tần”; thứ nữa là phục tùng theo Tề.
Nếu như nhà vua phục tùng theo Tề thì vua Tần thế nào cũng lo lắng. Nước
Tần đã đánh các nước chư hầu năm đời nay thế mà nay địa vị của nó ở dưới
nước Tề thì nó sẽ tức. Chí của vua Tần là phải làm sao cho nước Tề cùng
khốn, dù có phải đem toàn lúc trong nước ra làm nó cũng không tiếc. Thế
thì tại sao nhà vua không sai hiệp sĩ nói với Tần Vương như thế này: “Yên,
Triệu, Tống làm cho nước Tề được béo bở, tôn Tề mà làm kẻ dưới của Tề,
Yên, Triệu không được lợi gì ở điều đó. Yên, Triệu không được lợi nhưng
vẫn phải làm, vì không tin Tần Vương. Thế thì sao bệ hạ không khiến
người đáng tin cậy đế tiếp thu Yên, Triệu, khiến Kinh Dương Quân, Cao
Lăng Quân làm con tin trước khi Yên, Triệu, Tần có biến cố. Thế thì Yên,
Triệu sẽ tin Tần. Tần làm đế phương Tây, Yên làm đế phương Bắc, Triệu
làm đế ở giữa. Lập ba đế để ra mệnh lệnh cho thiên hạ; Hàn, Ngụy không
nghe thì Tần đánh; Tề không nghe thì Yên, Triệu đánh; thiên hạ eòn ai dám
không nghe? Thiên hạ đã nghe theo thì nhân thế mà thúc Hàn, Ngụy đánh
Tề, bảo: “Phải trả lại đất cho Tống, trả đất Hoài Bắc cho Sở”. Tề trả đất cho
Tống, trả Hoài Bắc cho Sở, thế là Yên, Triệu lợi đấy. Ba đế đứng ngang
nhau là điều Yên, Triệu mong muốn. Về sự thực thì được hưởng lợi; về mặt
tôn quí thì được mãn nguyện. Yên, Triệu sẽ bỏ Tề đễ dàng như rút giày vậy.
Nay nếu không tiếp thu Yên, Triệu thì nghiệp bá của Tề tất thành. Chư hầu
nghe theo Tề mà hệ hạ không theo thế là nước bị đánh đấy. Chư hầu nghe
theo Tề mà bệ hạ theo họ, thế là mang tiếng hèn đấy. Nay tiếp thu Yên,
Triệu thì nước dược yên mà danh được tôn; không tiếp thu Yên, Triệu thì
nước bị nguy mà mang tiếng hèn. Bỏ địa vị yên ổn tôn quý, mà mang lấy
địa vị nguy vong, hèn hạ, người khôn ngoan không làm. Tần Vương nghe
câu nói ấy tất như đâm vào ruột. Sao bệ hạ không sai biện sĩ đem câu nói
khó chịu ấy nói với Tần thì tất Tần nghe theo, thế nào cũng đánh được Tề.
Tần nghe theo thì sự giao hiếu được gắn bó, đánh Tề là điều ích lợi chính
đáng. Tôn trọng sự giao hiếu gắn bó, lo điều ích lợi chính đáng là việc của