SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 313

bậc thánh vương đấy”.
Yên Vương khen thư của Đại, nói:
- Tiên nhân đã từng chịu ơn họ Tô. Vì có loạn Tử Chi nên Tô Tần bỏ Yên
di. Yên muốn báo thù Tề, ngoài họ Tô thì không ai làm được.
Bèn sai mời Tô Đại, lại đối đãi tử tế, cùng Đại mưu đánh Tề. Kết quả phá
được Tề. Mẫn Vương phải chạy. Sau đó ít lâu, Tần mời Yên Vương, Yên
Vương muốn đi. Tô Đại nói với Yên Vương:
- Sở được đất Chỉ mà nước Sở mất; Tề được nước Tống mà nước Tề mất.
Tại sao Tề, Sở không thể lấy đất Chỉ, nước Tống để thờ Tần? Đó là vì Tần
thù kẻ có công. Tần lấy được thiên hạ không phải là làm việc nghĩa mà làm
việc bạo đấy. Tần làm việc bạo và nói thẳng với thiên hạ. Họ nói với Sở
rằng: “Giáp binh của đất Thục đi thuyền trên sông Vấn, theo nước lũ mùa
hạ mà xuống sông Giang chỉ năm ngày là đến đất Sính. Giáp binh của Hán
Trung đi thuyền ra sông Ba, theo nước lũ mùa hạ mà xuống sông Hán, thì
chỉ bốn ngày là đến bãi Ngũ Chừ. Quả nhân tập hợp giáp binh ở phía Đông
huyện Uyển rồi đi xuống ấp Tùy. Người khôn hết đường xoay xở kẻ dũng
sĩ hết cách trổ tài; quả nhân đánh Sở như bắt chim ưng, nhất định là được.
Nhà vua lại còn muốn chờ thiên hạ đánh Hàm Cốc ư? Thế thì xa xôi quá?
Vì thế cho nên Sở Vương mười bảy năm nay thờ Tần. Tần nói thẳng với
Hàn rằng: “Ta dấy quân ở đất Thiếu Khúc, một ngày là chặn ngang núi
Thái Hàng. Ta dấy binh ở Nghi Dương rồi đánh vào Bình Dương thì chỉ hai
ngày là tất cả đều rung chuyển. Ta qua hai Chu(10) rồi đánh vào trịnh, thì
chỉ năm ngày là lấy được nước Trịnh”. Hàn cho là phải, cho nên thờ Tần.
Tần nói thẳng với Ngụy rằng: “Ta đánh lấy An ấp, chặn Nữ Kích, Hàn Thị,
Thái Nguyên, Quyển; ta xuống Chỉ Đạo, Nam Dương, Phong, Ký, bao vây
thành của hai Chu, nhân nước ỉu mùa hạ, đi thuyền nhẹ, mang nỏ khỏe ở
phía trước, giáo sắc ở phía sau. Ta khơi chằm Huỳnh Trạch thì Ngụy không
còn Đại Lương; khơi bến Bạch Mai thì Ngụy không còn Ngoại Hoàng, Tế
Dương; Khơi bến Túc Tư thì Ngụy không còn Khư, Đốn Khâu; trên đường
bộ thì đánh Hà Nội; đường thủy thì diệt Đại Lương”. Ngụy cho là phải cho
nên thờ Tần. Tần muốn đánh An ấp, sợ Tề cứu An ấp, thì giao đất Tống
cho Tề và nói: “Tống Vương vô đạo, làm người bằng gỗ để viết tên quả