SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 321

đãiTrương Nghi càng hậu. Trương Nghi thẹn không có gì để về báo đáp
Tần lưu ở lại Ngụy bốn năm. Ngụy Tương Vương chết. Ai Vương lên ngôi,
Trương Nghi lại nói với Ai Vương, Ai vương không nghe. Trương Nghi
ngầm bảo Tần đánh Ngụy. Ngụy đánh nhau với Tần bị thua. Năm sau Tề lại
đánh bại Ngụy ở bến Quán Tân. Tần lại muốn đánh Ngụy, trước tiên đánh
bại quân của Thân Sai nước Hàn, chém tám vạn thủ cấp. Chư hầu khiếp sợ.
Trương Nghi lại bảo với Ngụy Vương:
- Đất của nước Ngụy vuông không đầy nghìn dặm, quân không quá ba
mươi vạn người, bốn bề bằng phẳng, các phía thông với chư hầu, không có
núi cao sông lớn ngăn trở. Đi từ Trịnh đến Lương(5) hơn hai trăm dặm xe
chạy người đi không phải vất vả mà đến được. Nước Lương ở phía Nam,
giáp giới nước Sở; phía Tây giáp giới nước Hàn; phía Bắc giáp giới nước
Triệu; phía Đông giáp giới nước Tề; binh sĩ đi thú giữ nơi đồn lũy ở bốn
phía không đến mười vạn. Địa thế nước Lương rõ ràng là bãi chiến trường.
Nước Lương phía Nam thân với Sở, không thân với Tề, thì Tề đánh ở mặt
Đông; phía Đông thân với Tề không thân với Triệu, thì Triệu đánh ở mặt
Bắc không hòa hợp với Hàn thì Hàn đánh ở mặt Tây; không thân với Sở thì
Sở đánh ở mặt Nam. Nói ở cái cảnh chia năm xẻ bảy là như thế. Vả lại chư
hầu hợp tung là để yên xã tắc, làm cho vua được tôn quý, quân được mạnh
và nổi tiếng vậy. Nay những kẻ hợp tung chủ trương thống nhất thiên hạ
ước làm anh em, giết ngựa trắng ăn thề trên sông Hoàn Thủy để giữ vững
cho nhau. Nhưng anh em thân cùng một cha mẹ còn tranh nhau tiền tài,
muốn dùng lối lừa dối để lật nhau. Rõ ràng cái mưu thừa của Tô Tần không
thể thành được. Nếu đại vương không chịu theo Tần, Tần sẽ đem quân
xuống đánh miền Hà Ngoại, chiếm cứ Quyền Diễn, Toan Tảo, uy bức nước
Vệ, lấy Dương Tấn thì Triệu sẽ không đi xuống phía Nam được; Triệu
không đi xuống phía Nam thì Lương không lên Bắc được; Lương không đi
lên miền Bắc thì con đường hợp tung đứt; con đường hợp tung đứt thì
không thể nào nước của đại vương không nguy. Tần dọa Hàn để đánh
Lương. Hàn bị Tần ép, Hàn với Tần làm một, Lương có thể đứng đợi mất
nước được, thần thấy lo cho đại vương về chỗ ấy. Đối với đại vương chẳng
có kế gì bằng thờ Tần. Thờ Tần thì Sở, Hàn không dám cựa quậy. Đại