SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 456

đất Tam Xuyên; phía Tây thôn tính đất Ba, đất Thục, phía Bắc thu đất
Thượng Quận, phía Nam thu đất Hán Trung, lấy được chín Di, khống chế
các đất Yến, Sính, phía Đông dựa vào địa thế hiểm yếu của Thành Cao, cắt
các đất màu mỡ;cho nên phá tan được kế hợp tung của sáu nước, khiến họ
ngoảnh mặt về hướng Tây mà thờ nước Tần, công lao còn mãi đến ngày
nay. Chiêu Vương được Phạm Thư, phế truất Nhương Hầu, đuổi Hoa
Dương làm cho công thết được mạnh,quyền môn bị lấp, xâm chiếm chư
hầu như tằm ăn lá dâu, khiến cho nước Tần lập nên nghiệp đế. Bốn vị vua
kia đều nhờ công lao của những người khách. Xem thế đủ biết những người
khách có phụ bạc gì với nước Tần đâu?
Giả sử bốn vị vua kia đều đuổi những người khách đi mà không nhận, xa
lìa kẻ sĩ mà không dùng, thì thế là khiến cho nước nhà thực ra không được
giầu có, mà nước Tần lại không được cái danh là lớn, và mạnh.Nay bệ hạ
lấy ngọc Côn Sơn, có của báu Tùy Hầu, Biện Hòa(5) có châu Minh Nguyệt,
đeo kiếm Thái A, cưỡi ngựa Tiêm Ly, cắm cờ Thúy Phụng, dựng trống
Linh Đà. Những của báu này nước Tần không sản sinh ra một thứ
nào.Nhưng bệ hạ lại thích là tại làm sao?
Nếu như cái gì cũng phải sinh ra ở nước Tần mới được thì ngọc bích dạ
quang sẽ không trang sức ở triều đình, sừng tê ngà voi sẽ không làm trò
chơi, và con gái nước Triệu sẽ không đưa vào hậu cung. Ngựa tuấn mã,
ngựa quyết đề sẽ không ở lại chuồng ngựa; không dùng vàng, thiếc Giang
Nam, không nhuộm bằng màu đỏ màu xanh Tây Thục. Nếu những trang
sức ở hậu cung, những tỳ thiếp đứng đằng sau làm vui lòng đẹp ý, thích
mắt khoái tai, đều phải của nước Tần mới được, thì trâm Uyển Châu, hoa
tai Phụ Cơ, áo lụa Đông A, các thứ gấm vóc sẽ không được dâng trước mặt
nhà vua mà những người con gái nước Triệu hình dung yểu điệu theo tục
trở lên trang nhã, sẽ không đứng bên cạnh nhà vua.Gõ vại, khua vò, đánh
đàn tranh, vỗ đùi mà ca hò “ồ ồ” vui tai sướng mắt, đó chính là nhạc của
nước Tần. Còn các nhạc Tang Gian của Trịnh, Vệ, nhạc Thiều Ngu, nhạc
Vũ Tượng đều là nhạc của nước ngoài. Nay bỏ việc gõ vại, khua vò mà
theo lối nhạc Trịnh, Vệ; bỏ việc đánh đàn tranh mà theo nhạc Thiều Ngu là
tại làm sao? Chẳng qua là âm thanh này làm vừa ý ngẫu nhiên xem nó thì