dầy 0th. 28. Sau cùng có nhiều viên đá hoa cương không biết cổ nhân
dùng làm gì, đục đẽo sơ sài, sắp xếp giống hình một căn phòng hình chữ
nhật, hoặc chất thành đống cũng theo hình vuông dài, một linh phù
(linga) bằng đá tạc giống như thật bề cao 1 thước 73 nằm dưới đất, một
tượng đá lùn tạc thân trên của người đàn ông nghiêng mình trên chân trái
duỗi thẳng. Rải rác chung quanh các công trình kiến trúc này, nhà khảo
cổ tìm thấy chén bát, lu, hũ bằng đất nung, khí cụ làm ruộng, những đồ
dùng nhỏ bằng đồng và nữ trang. Có nơi ông thấy các món nữ trang nằm
trên cát và xem xét các dấu vết gần đấy ông có thể suy luận đó là nhà
kim hoàn. Ông cũng thấy những căn nhà sàn giống như nhà của đồng
bào ở các tỉnh có nước ngập. Tiếp tục đào sâu thêm một thước tám
(1th.80) ông thấy nhiều xương cốt của người và thú vật, vỏ ốc và chén
bát bằng đất nung. Xem xét những món vật nặng cột theo chài lưới, ông
cho biết dân chúng sống với nghề đánh cá. Hiện thời, tuy từ Óc Eo ra
đến bờ biển cách 25 cây số, nhưng người ta có thể quả quyết vào thời ấy,
hải cảng này ở sát mặt nước. Ngoài những hột chai nhuộm màu và có
mài mặt, những viên kim cương thuộc hạng nhì như hồng mã não mà
nhà khảo cổ tìm thấy có viên đang làm dang dở ; ông cho rằng có thể các
đồ vật bằng đất nung được làm tại chỗ vì ông thấy một cái vồ bằng gỗ để
đập đất gần giống như vồ của người Cao Miên dùng hiện nay. Tiếp tục
đào xới khắp vùng, ông tìm thấy :
- Vết tích những căn nhà sàn bằng vật liệu nhẹ, nền vách đền thờ
xây bằng gạch và đá hoa cương.
- Nhiều lưỡi búa bằng đá mài, nhiều đồ dùng bằng đất nung.
- Hàng ngàn hột chuỗi bằng thủy tinh và đá quí.
- Hơn 60 bảo thạch, ấn, ngọc chạm bằng nhiều loại mã não, thạch
anh.
- Lối 100 cổ vật bằng đồng, tượng nhỏ và búa phù bằng thiếc, vài cổ
vật bằng sắt.
