và một gia đình nồng ấm. Tuổi trẻ trải qua một môi trường bình lặng, chị
hy vọng cũng được như thế trong hôn nhân và gia đình. Tuy cố gắng nhiều
chị đã không thành công. Chiến tranh và sự cần thiết có mặt người bố đã
gây rối loạn cho đứa con trai thứ hai của chị, Jesse. Chủ nghĩa yêu nước và
xã hội thủ cựu mà chị không bao giờ nhắc đến đã được Jesse cảm nhận theo
cách khác.
Bốn mươi bốn tuổi Mary Jane Vann vẫn giữ được vẻ ngoài dễ mến khi
chị ăn mặc tử tế, trang điểm và chải tóc gọn gàng như chị đã làm sáng nay
vì lễ tang. Chị nghĩ thật mỉa mai khi Vann về nhà lần cuối cùng đúng vào
dịp lễ Giáng sinh, lúc mà chị mong có anh bên cạnh chị vì họ đã quen biết
nhau trong ngày lễ và cũng chính con trai đầu của chị, John Allen sinh vào
hôm đó. Chị nhớ lại tất cả những ngày lễ Giáng sinh anh không có mặt.
Ngày được tin anh chết, chị tìm trong tủ bộ quân phục diễu hành màu xanh
đậm viền vàng mà hôm nay đội quân danh dự đang mặc. Có lần anh đã nói
với chị anh muốn được chôn cất trong trang phục ấy. Chị tìm không thấy,
có lẽ anh đã mang sang Việt Nam. Đến Washington, người ta nói với chị
quan tài đã đóng kín, dù sao cũng không mặc cho anh được. Chị đã nhớ ra
đi trong dịp Giáng sinh cuối cùng, tuy đã ly hôn, anh vẫn ôm hôn chị lên
má thay vì bắt tay chào từ biệt như anh thường làm những năm trước.
Nhạc tang đã ngừng và nhà nguyện trở nên im lặng. Buổi lễ sắp bắt đầu.
Mary Jane nghe bên ngoài hô hiệu lệnh và tiếng bồng súng chào của đội
danh dự. Tuy lần đầu tham dự loại lễ nghi quân đội này nhưng đã là vợ
lính, chị biết người ta sắp đưa quan tài John ra khỏi nhà nguyện. Giữ tiếng
khóc thầm chị nghĩ bây giờ anh thực sự chết rồi.
Chiếc quan tài phủ lá cờ, đặt trên xe do hai người trong đội quân danh dự
đẩy lăn từ từ trên con đường chính. Những dây phủ quan tài do tám quan
chức cầm đi theo hai hàng bốn người. Ellsberg biết năm người trong bọn
họ. Ba người khác là hai đại diện Cơ quan phát triển quốc tế và một đại tá
Nam Việt Nam, tùy viên quân sự ở Đại sứ quán, thay mặt Chính phủ. Mệt
mỏi và cay đắng, Ellsberg nhận thấy năm người kia đúng là những người
phù hợp để đi theo chiếc quan tài của Việt Nam.
