thay đổi lại lời nói cuối cùng của Komer : anh là người bạn tốt nhất mà
chúng tôi đã phản bội”.
Cha tuyên úy đọc những câu kinh cuối cùng rồi ban phước, trưởng ban tổ
chức buổi lễ đề nghị mọi người đứng dậy. Ban nhạc bắt đầu chơi một bài
trong lúc quan tài được đẩy ra cửa lớn. Những người hộ tống đi trước thành
hàng đôi hai bên vòm vải xanh kéo dài ra hành lang. Các viên tướng và đại
tá người Việt chào theo kiểu quân sự và những người mặc thường phục đặt
bàn tay phải lên ngực còn quan tài được đưa lên chiếc xe hòm phủ vải đen
có sáu con ngựa kéo. Người chỉ huy dàn trống đưa chiếc gậy bạc lên cao rồi
hạ ngay xuống. Quân nhạc nổi lên theo đoàn người đi suốt 900 mét từ nhà
nguyện đến nghĩa trang.
Đoàn quân nhạc đi trước, chơi khúc hành quân theo đề nghị của Mary
Jane vì là điệu nhạc yêu thích của Vann : CUỘC HÀNH QUÂN CỦA ĐẠI
TÁ BOGIE anh được nghe trong phim CẦU QUA SÔNG KWAI. Sau khi
xem phim ấy, anh mua ngay chiếc đĩa và hình như nghe không chán. Sau
đoàn quân nhạc là đội danh dự rồi những người không mang cờ, những
người cầm dây phủ quan tài đi hàng đôi. Cha tuyên úy đi trước chiếc xe
hòm. Phía sau là gia đình người chết trong những chiếc xe Cadillac đen do
hãng quân khí Vann làm việc một thời gian ngắn sau khi giải ngũ cho
mượn. Mặc dầu trời nắng và đường xa phần lớn những người tham dự do
kính trọng Vann đã đi bộ sau những chiếc xe thay vì đi xe của họ.
Cứ như thế, đoàn người đi qua không để ý đến những đài chiến thắng
“cuộc chiến tranh đẹp đẽ” chống Tây Ban Nha năm 1898, đẩy biên giới
phía tây của Hoa Kỳ qua Thái Bình Dương, từ San Francisco đến tận
Manilla, kết thúc thời đại đế quốc Mỹ mà niềm tin đã bị chôn vùi trong
ngày đó. Đài thứ nhất xây dựng để tưởng niệm 385 người lính tử trận suốt
cuộc chiến tranh năm 1898 ấy, ít hơn người chết ở Việt Nam trong một
tuần. Xa hơn một chút về bên trái sừng sững một đài khác, cột buồm của
chiến hạm Maine, vớt được từ những mảnh tàu bị nổ tung và bị đắm ở hải
cảng La Havana làm chết 266 sĩ quan và thủy thủ tạo điều kiện cho nước
Mỹ nóng lòng chiếm đóng nước Tây Ban Nha đang hủy hoại không tự bảo
vệ được. Đi xuống con đường nghĩa trang đoàn người qua một đài khác
