Không có khả năng …
Porter không một lời phê phán để chuộc lại những sai lầm mắc phải. Ông
kết luận, cảnh báo sẽ là điên rồ nếu có ảo tưởng lâu hơn về sự chỉ huy của
quân đội Sài Gòn. “Phần lớn những yếu kém kể ở đây là đặc điểm tiềm
tàng của tất cả những sĩ quan cao cấp của các lực lượng quân đội Việt
Nam”.
Để khởi sự quá trình cải tổ, Porter gợi ý Harkins đề nghị Diệm cho phép
tổ chức “một loạt hội thảo hoặc nhóm chuyên đề phối hợp giữa sĩ quan cao
cấp Mỹ và Việt Nam, các tướng, sĩ quan tham mưu, các lữ đoàn trưởng, sư
đoàn trưởng và cố vấn của họ”. Trong những cuộc họp ấy, những người Mỹ
“tranh luận cởi mở và thẳng thắn” với những người Việt Nam. Trình tự
tranh luận và cải tổ Porter nêu lên tiếp đó bao gồm thực tế các mặt của một
quân đội xứng đáng được tôn trọng, từ những nguyên tắc chiến thuật đến sự
cải tổ áp dụng ngay đối với Cao và Thọ. “Cần thiết loại bỏ những chỉ huy
bất lực”. Thực ra, tất cả phải làm lại từ số không.
Tướng York, từ khi thoát khỏi đạn cối “phối hợp” của Cao, đánh giá sâu
sắc hơn các chỉ huy Quân lực Cộng hòa, ông là người đầu tiên biết Harkins
nhận xét trận đánh ra sao, do đó sẽ xử sự đúng đắn đối với báo cáo của
Vann và Porter. York đã thấy trận ấp Bắc đưa ra ánh sáng bao yếu kém của
lực lượng Sài Gòn và đó là điểm rất xấu, đáng có một báo cáo đặc biệt lên
tổng chỉ huy. Ông cho rằng bản phân tích của ông có thể có ích cho Harkins
với lý do đáng tin cậy ông là một lính bộ binh trong Thế chiến thứ hai và
với kinh nghiệm đánh du kích của một trong những sĩ quan hiếm hoi của
quân đội Hoa Kỳ chiến thắng ở Malaysia. Mấy ngày sau, trận đánh ông trở
lại chủng viện chỗ đóng quân hỏi Vann và phần lớn những cố vấn khác.
Bản phân tích ông soạn thảo rút ngắn gọn phần thiết yếu những điểm Vann
và Porter nêu ra. Ông chỉ đánh máy hai bản, một làm tư liệu cá nhân, bản
kia ông đưa tận tay Harkins. Hôm ấy, họ ăn tối cùng nhau. Viên tướng chỉ
huy nói chưa có thì giờ xem bản báo cáo của York nhưng nóng lòng được
xem. Rồi Harkins nói về trận ấp Bắc. Nghe ông nói York kinh ngạc bắt đầu
hiểu ông ta nói đúng như ông nghĩ khi đứng trước các nhà báo , ông cho
rằng trận ấp Bắc là một “chiến thắng” của lực lượng Sài Gòn. Harkins
