thành thật tin chắc, tổng lết lại ấp Bắc kết thúc có lợi cho những người Việt
Nam ông đỡ đầu. York bèn nói ông sẽ không tán thành báo cáo vì kết luận
hoàn toàn khác. Harkins im lặng nhìn York một lúc rồi thay đổi câu chuyện.
Chúng tôi, những nhà báo, cũng ngạc nhiên như York vì không ai trong
chúng tôi nghĩ rằng Harkins thực sự tin vào điều ông đã nói :”Tôi cho rằng
ấp Bắc là một chiến thắng. Chúng tôi đã đạt được những mục tiêu của
chúng tôi”. Chúng tôi cho nhận xét ấy là một cách chống chế vụng về để
khỏi mất mặt, trong thâm tâm ông đánh giá cuộc chiến tranh một cách thực
tế hơn dù tầm nhìn sai lạc vì lạc quan tếu.
Chúng tôi nhầm. Harkins thực sự nghĩ Việt cộng vẫn ở ấp Bắc và Tân
Thới khi ông tuyên bố với Halberstam và Arnett “Chúng tôi đã thắt chặt họ
trong một cái bẫy mà chúng tôi sẽ đóng lại”. Tuy Vann đã nói với ông họ
rút đi rồi, ông vẫn thích tin vào lời nói dối của Cao cho rằng họ vẫn ở đấy
và ông ta sắp túm được họ. Theo cách đó, ông thật thà tiếp tục đánh giá trận
đánh thắng lợi của lực lượng Sài Gòn. Ông tin khẳng định của ông là xác
thực và làm chúng tôi bực bội vì đó là một sự phỉ báng đối với chúng tôi.
Tất cả các nhà báo, Vann, Porter và York – chúng tôi đã đánh giá thấp mức
độ ảo tưởng của ông. Ông không phải người duy nhất ở cấp bậc và vị trí ấy
mà chúng tôi đã nhầm.
Harkins trở thành một nhân vật bị chế diễu cho đến lúc ông về Hoa Kỳ
nghỉ hưu sau đó một năm rưỡi. Đối với những sĩ quan trẻ người Mỹ ở Việt
Nam “tự trả giá như một Harkins” trở thành một câu nói thô lỗ để chỉ một
sự ngu ngốc. Đối với các chỉ huy quân sự Mỹ, Harkins được xem như một
lệch lạc, một khuôn mẫu của tính lạc quan tếu. Thực tế như tương lai chỉ rõ,
ông là đại diện cho các thứ bậc quân sự Mỹ những năm 60, một người mà ý
nghĩa giá trị và định kiến bị phần lớn sự chỉ huy chi phối. Ông đã là người
đầu tiên người ta nhận thấy và lịch sử sau này chứng tỏ Vann, Porter và
York là những ngoại lệ.
Harkins không hề tò mò gì về chiến tranh. Không phải vì thiếu can đảm
mà ông không đến ấp Bắc mà vì ông kinh sợ bước xuống ruộng. Khi Horst
Faas, một nhà nhiếp ảnh Đức của Hội báo chí tỏ ý muốn chụp ảnh ông
đứng với Quân lực Cộng hòa tại chỗ, ông trả lời “Tôi không phải loại tướng
