đoạn hai trong cuộc sống người nông dân Việt Nam : đợt cấy lúa trong
ruộng nước trải dài mênh mông hai bên đường.
Chiếc xe của Vann thường bị lính giữ lại đầu một cây cầu để nhường
đường cho đoàn xe đi ngược chiều. Những cây cầu một chiều do người
Pháp xây dựng dựa trên những cột chống bằng sắt hình cánh cung choán
hết bề ngang. Các lô cốt bê tông sừng sững gần cầu mâu thuẫn với hình ảnh
tình tứ ấy. Vann quan sát loại đồn lũy kiên cố chằng chịt dây thép gai bao
quanh và những người lính tuần tra trên cầu. Năm phút trước đó vượt qua
một con kênh anh đã nghĩ những cây dừa lớn ven bờ có thể đột ngột phun
ra một ngọn lửa từ họng một khẩu súng tự động nhằm vào chiếc Jeep. Anh
nhận ra trời mưa thúc đẩy những cây mía phát triển nhanh, khá cao và rậm
đủ cho một tiểu đoàn bộ binh ẩn nấp. Anh tự hỏi không biết trên đường bên
kia sông có chăng một Việt cộng đang chờ một chiếc xe như xe anh. Những
chiếc xe Jeep là đích bắn ưu tiên vì thường là xe của sĩ quan. Nếu có Việt
cộng chờ anh hắn anh ta phải ngồi sau một ngôi mộ trong những nghĩa
trang nhỏ giữa ruộng đồng. Đấy sẽ là một người rất kiên trì, không để phí
dịp may, luôn ở tình trạng báo động, ngón tay trên ngòi nổ nối dây vào quả
bom chôn ở đường đêm trước cẩn thận phủ lớp nhựa đường che chăn. Anh
ta chờ đợi để làm nổ tung chiếc Jeep và những người trên xe.
Vậy là đã 17 năm đất nước này biết đến chiến tranh. Những đứa trẻ lớn
nhất trong số bán dừa và dứa ở các điểm kiểm soát chắc cũng nhớ được
những năm cuối của cuộc tranh chấp đầu tiên. Nó bắt đầy từ năm 1945 khi
người Pháp cố áp đặt nền đô hộ trở lại Việt Nam, Campuchia và Lào. Cuộc
chiến tranh thứ nhất này kết thúc bằng sự nhục nhã của Pháp ở khu vực
lòng chảo Điện Biên Phủ năm 1954. Ba năm hòa bình ngắt quãng tiếp theo.
Chiến tranh lại nổ ra năm 1957 giữa những người Việt cộng và chế độ Sài
Gòn của Ngô Đình DIệm, một quan lại Lansdale đưa lên nắm quyền. Năm
1961 sức chống đối mạnh đến nỗi tổng thống Kennedy buộc phải đưa quân
đội Hoa Kỳ sang giữ chính quyền Diệm khỏi bị lật đổ. Những người Mỹ và
chính quyền Sài Gòn gọi đối thủ của họ là Việt cộng, tên gọi tắt những
người cộng sản Việt Nam, các cố vấn đơn giản hóa đi thành V.C, tiếng lóng
trong thông tin điện đài là “Victor Charly”. Nhưng bản thân họ xác định là
