công nhiên sử dụng không giới hạn của trọng pháo, súng cối và máy bay
lên thẳng bắn phá. Anthis chắc chắn chưa bao giờ hình dung, suốt mùa hè
năm 1965, hệ thống ấy đã phá hủy tới mức nào. Những vùng Việt cộng
kiểm soát, bây giờ tô màu đỏ trên bản đồ, ngày càng nhiều. Cho đến lúc đó,
Anthis chỉ nhắm vào những khu thưa dân cư. Từ nay, ngay vùng nông thôn
đông dân như Củ Chi cũng bị lên án.
Những vùng ném bom tự do ấy chỉ là dấu hiệu mở đầu cho những gì đã
chuẩn bị. Rất nhiều vùng khác do Việt cộng kiểm soát cũng cùng chung số
phận ấy tiu không mang tên như trên. Theo hệ thống của Anthis, đó là
những vùng theo tiêu chuẩn “tấn công dự đoán”. Không quân Mỹ công bố
đã phá hủy 5349 “cơ sở” ở miền Nam Việt Nam và làm thiệt hại 2400 cơ sở
khác vào tháng Tám năm 1965. Tổng hành dinh của Phái đoàn điều động
tạm thời Ramsey ra Bình Định, tỉnh đông dân nhất bờ biển miền Trung để
giúp di chuyển đi khối người tị nạn từ nông thôn. Trong số 850.000 dân của
tỉnh, 85.000 người rời bỏ nhà cửa để tránh bom đạn. Ramsey viết thư cho
Vann nói anh đã nghe những câu chuyện tấn công bằng máy bay ở Bình
Định “cho thấy những gì đã thấy và nghe ở Hậu Nghĩa chỉ là trò giễu cợt”.
Lý luận chính thức của Washington giải thích những người không nhà
cửa ấy là “người tị nạn cộng sản”. Đúng, tuy nhiên chỉ có một số, còn phần
lớn là những người Thiên chúa giáo hoặc gia đình cảnh sát chạy trốn Việt
cộng . Ở cấp cao nhất của Đại sứ quán, chỉ huy quân sự Mỹ và Phái đoàn
bình định, người ta đánh giá làn sóng tị nạn là một phiền phức nhất thời
nhưng về lâu dài họ sẽ trở thành con át chủ bài vì bây giờ họ do Sài Gòn
kiểm soát. Có thể chữa chạy, giáo dục chính trị cho họ và một ngày nào đó
đưa họ trở về làm lại nhà cửa như những công dân trung thành. Cũng có thể
xây dựng những đơn vị công nghiệp nhỏ xung quanh các khu phố nghèo
xuất hiện khắp nơi và tổ chức đào tạo nghề tìm việc làm cho những người tị
nạn. Ramsey viết cho Vann, nói anh hoàn toàn không tán thành ý kiến ấy.
“Không ai thuyết phục được tôi những lớp người mất tinh thần như thế
có thể là chủ bài, dù Phái đoàn có tạo điều kiện cải tiến cuộc sống cho họ
đến mức nào”.
