con đường phá sản, phải thay đổi hướng và thay nhanh. Thực thà mà nói tôi
chưa bao giờ nản lòng như bây giờ khi thấy cộng đồng Mỹ hành động với
những mục tiêu trái ngược nhau về mọi phương hướng. Chúng ta đã vô
vọng khi cần một đại sứ có sức mạnh , năng động, không thương xót và có
tính thực dân với quyền lực cần thiết để quét sạch các tướng, các trưởng
phái đoàn và những đồ ngu khác không theo một đường lối xây dựng rõ
ràng, đấy là điều tối thiểu Hoa Kỳ có quyền lực lựa chọn và đuổi cổ những
người có trách nhiệm Việt Nam”.
Lodge đã từ bỏ sự nghiệp đại sứ, trở về Hoa Kỳ vào tháng Tư, trước khi
chiến tranh làm lu mờ nghiêm trọng tiếng tăm của ông. Người kế nhiệm,
Ellsworth Bunker còn ít thiên hướng hơn ông, hành động như một tổng đốc
theo Vann mong muốn.
Tổng thống đã bác bỏ đề nghị của Westmoreland muốn là người chỉ huy
duy nhất của tình thế với một phó dân sự làm nhiệm vụ đại sứ. Việc đối đầu
giữa Truman và MacArthur trong cuộc chiến tranh Triều Tiên đã khẳng
định với Lyndon Johnson để một viên tướng làm chỉ huy tối cao là thiếu
khôn ngoan. Ông nghĩ Westmoreland sẽ làm cạn kiệt tinh thần chiến đấu
của những người cộng sản Việt Nam với cuộc chiến tranh hủy diệt của ông
ta và muốn bổ sung kết quả ấy bằng hệ luận chính trị của mình ; hợp pháp
hóa quyền lực của những người mình bảo vệ ở Nam Việt Nam dưới dạng
một chính phủ hợp hiến.
Mọi việc tiến hành được dễ dàng vì những nhượng bộ có vẻ thuận lợi Kỳ
buộc phải làm thời kỳ chính trị rối ren năm 1966 : bầu cử một hội đồng lập
hiến vào tháng Chín rồi bầu một tổng thống, một phó tổng thống và một hội
đồng nhà nước. Hiến pháp mới đã sẵn sàng vào tháng Ba năm 1967 và
tháng Chín bầu tổng thống, phó tổng thống và Nghị viện rồi Hội đồng lập
pháp vào tháng Mười. Những người cộng sản và “những người trung lập”
hòa đồng với những người ủng hộ cộng sản, vì chống đối sự có mặt của Mỹ
và chế độ Sài Gòn , không có quyền bầu cử.
Ellsworth Bunker là một người lý tưởng cho quy trình dân chủ hóa ấy.
Kết quả bình định của ông ở nước Cộng hòa Dominique trong cuộc khủng
hoảng năm 1965 được lặp lại trong vai trò mới của ông ở Sài Gòn. Ông
