Athens, đã nhiều lần giúp đỡ các bạn, và sẽ làm như vậy một lần
nữa?” Những người dân Athens tin rằng Phidippides nói sự thật, và
khi vận may của họ được cải thiện, họ đã lập một ngôi đền thờ thần
Pan dưới chân Acropolis.
Đây là một điều gì đó còn hơn cả một câu chuyện quyến rũ; vì
rất có thể sự thật là, người Athens đã liên hệ nó với Herodotus.
Người đưa tin ấy chắc chắn đã tin rằng mình nhìn thấy thần Pan.
Anh đã nhìn thấy Pan. Việc nhìn thấy thần chắc là đúng, do có sự
mệt mỏi, như các vị thần vốn có trong hệ thống niềm tin của anh ta,
và do nỗi sợ hãi đầy thần kỳ của các yếu tố vật lý từ đó đã bị biến
mất đối với con người. Boris Pasternak viết trong Bác sĩ Zhivago,
rằng thế giới cổ đại đã được “phân bố quá thưa thớt nên thiên nhiên
chưa bị con người che khuất.” Thiên nhiên đập vào mắt bạn một
cách thật rõ ràng và tóm gáy bạn thật quyết liệt và thật hữu hình,
điều cho thấy dường như nó thực sự vẫn còn đầy những vị thần.”
Có lẽ chủ nghĩa duy lý và chủ nghĩa thế tục đã đưa chúng ta đi quá
xa, đến mức chúng ta không còn có thể tưởng tượng nổi những gì
Phidippides đã nhìn thấy, do đó chúng ta không còn khả năng hiểu
được các phong trào tôn giáo, tức là những thứ đi ngược lại sự Khai
sáng và ảnh hưởng tới địa chính trị của ngày nay, vì vậy chúng ta
cũng không còn khả năng tự bảo vệ mình. Chúng ta đã cư trú hầu
như trên toàn bộ không gian của hành tinh, thế giới tự nhiên không
chỉ còn là kho chứa của những tài nguyên và đã mất đi vẻ đẹp ban
đầu. Tình trạng địa lý mới của các khu nhà ở tồi tàn và của những
tòa nhà được tiêu chuẩn hóa cùng với thứ kiến trúc vô bản sắc đang
gây ra hiệu ứng tâm lý căng thẳng cho những cư dân sống trong đó,
khác xa với những hiệu ứng mà môi trường thuở xưa đã tác động
lên con người của thời Cổ đại. Và để hiểu được hoàn cảnh địa lý
