mới này, cần dành sự ưu ái cho không gian, còn tác động tâm lý của
nó trước hết giúp ta hiểu rõ được giá trị của những cảnh quan cổ
xưa như đã được Herodotus mô tả.
Điểm mấu chốt trong Những câu chuyện lịch sử của Herodotus
là sự quyến rũ của những gì đang làm cho vùng đất liền của quần
đảo Hy Lạp sôi động về văn hóa, ngay ở phía tây miền sơn nguyên
Ba Tư và Tiểu Á. Có vẻ như đây chính là Quyết định luận địa lý theo
nghĩa rộng, bởi vì các dân tộc châu Á về phía đông và Hy Lạp ở
phía tây đã chiến đấu chống lại nhau qua hàng thiên niên kỷ, và với
đỉnh điểm trong thời đại của chúng ta là các mối quan hệ căng thẳng
giữa Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ: một sự căng thẳng đã không dẫn đến
chiến tranh công khai từ những năm 1920 chủ yếu là do có sự
chuyển đổi khối lượng lớn cư dân trong thập niên đó để tạo ra hai
nhà nước đơn sắc tộc rõ ràng. Người ta nghĩ rằng đây chính là một
trường hợp kinh điển của Quyết định luận địa lý. Tuy nhiên, Những
câu chuyện lịch sử của Herodotus lại thôi thúc ta nhận thức các sự
vật theo cách khác.
Tác phẩm của ông dành một vị trí quan trọng cho những biểu
hiện trào dâng của trái tim cùng những mưu đồ của con người, và
minh họa cái cách mà lợi ích cá nhân luôn luôn được tính toán trong
cơn lốc của những đam mê. Herodotus kể với chúng ta rằng Atossa,
một người vợ của vua Ba Tư Darius, vừa khẩn khoản kêu gọi phần
nam tính kiêu ngạo trên giường của chồng, vừa yêu cầu ông này
xâm chiếm Hy Lạp. Bà ta thực hiện điều này như sự trả công cho
người thầy thuốc Hy Lạp đã chữa khỏi một khối u trên ngực mình,
và vì ông này đang muốn thăm lại quê hương. Địa lý dừng lại tại
đây, và những mưu mẹo như trong kịch của Shakespeare bắt đầu.
