khởi đầu từ những hành động nho nhỏ của những cá nhân tại đất
thánh Mecca.
Như vậy, chúng ta đang quay về với cuộc chiến chống lại số
phận, và rõ là tốt vì chúng ta đang tồn tại. Nhân tố từng chiếm vị trí
trung tâm trong các công trình của Herodotus, Hodgson và McNeill
phải luôn được giữ trong tâm trí ta, bởi vì nó sẽ dẫn chúng ta vào
một địa bàn cực kỳ gồ ghề: đó là địa bàn của địa chính trị với những
lý thuyết gần như là Quyết định luận toát ra từ đó. Có một thực tế là
những nét lớn của lịch sử đã được báo trước, và vẫn có thể là như
thế một lần nữa. Điều đó, nói nhẹ nhất, là đáng lo ngại, bởi vì ta đã
biết các cá nhân có thể làm thay đổi lịch sử như thế nào. Nhưng,
như chúng ta sẽ thấy, đó là sự thật. Những người mà tôi đang chuẩn
bị giới thiệu sẽ rất không dễ trở thành những người ủng hộ chủ
nghĩa nhân văn tự do. Những con người này chỉ có một chút giống
như các triết gia: thực ra họ là những nhà địa lý học, nhà sử học và
chiến lược gia; họ coi như một định đề rằng bản đồ đã xác định gần
như mọi thứ, chỉ để lại tương đối ít chỗ cho sự chèo lái theo ý
nguyện của con người - tác động của con người chỉ quan trọng đối
với họ với tư cách của biến số quân sự hoặc kinh tế cần đưa vào
những tính toán của họ. Tuy nhiên, đó chính là những con người mà
bây giờ chúng ta phải đi cùng với họ, cốt sao xác lập được khuôn
khổ cho những gì mà chúng ta đang phải đối phó trên khắp thế giới,
và cho những gì có thể đạt được ở đó.
