phương bắc ven sông” hoàn toàn mới và đã tạo ra sự thay đổi mang
tính khai hóa. Như W. Bruce Lincoln viết trong cuốn Cuộc chinh
phục một châu lục: Sibir và người Nga, “cuộc chinh phục ấy từng
xác định tầm vĩ đại của nó [nước Nga] đã diễn ra ở châu Á,” chứ
không phải châu Âu. Tấn kịch đã diễn ra ở miền Đông Sibir và nó đã
thể hiện tốt nhất tinh thần Nga. Philip Longworth viết:
Sự khắc nghiệt của khí hậu đã rèn cho họ khỏe mạnh và
cứng rắn; sự bao la của cảnh quan và mật độ thấp của các
điểm dân cư cùng với mùa sinh trưởng ngắn ngủi đã khuyến
khích cả sự hợp tác lẫn sự áp bức trong quan hệ xã hội, bởi vì
người Nga cần phải có một mức độ tổ chức cao hơn so với
phần lớn các dân tộc khác để có thể sống sót… Trong quá khứ,
nhu cầu này đã tạo thuận lợi cho các hình thức cai trị độc tài và
tập trung, đồng thời cản trở những dạng thức có tính khuyến
khích nhiều sự tham gia hơn.
Sông Yenisei có lòng sông mùa lũ trải rộng tới 5 km và dài thứ
sáu thế giới. Nó chảy về phía bắc chừng 5.000 km, từ Mông Cổ đến
Bắc Băng Dương. So với Ural, nó có vai trò rõ hơn rất nhiều, bởi vì
nó là đường phân chia thực sự hai miền nước Nga giữa Tây và
Đông Sibir, với hàng ngàn kilomet đồng bằng đất thấp quyến rũ bên
tả ngạn và hàng ngàn kilomet cao nguyên cùng núi non tuyết phủ
đầy trên hữu ngạn. Nhà du hành người Anh Colin Thubron viết rằng
“đó là một dòng chảy của con sông thoát ra từ nơi trống rỗng, giống
như chất chứa một cái gì đó phi thời gian, vừa yên bình, vừa khá
kinh khủng, một thứ làm tràn đầy cảm xúc trong tôi.” Quá về phía
bắc, sát với vòng cực, tác giả còn viết: “Trái đất dẹt xuống trên trục
của nó. Bờ lùi ra xa. Dường như là ở đây chưa từng có điều gì xảy
ra… Lịch sử nhường chỗ cho địa chất.”
