tương đối khô ở khu vực phía bắc Trung Quốc, với mùa sinh trưởng
ngắn, na ná như phía bắc vùng Trung Tây Hoa Kỳ, và vùng đất ẩm
ướt, trồng lúa hai vụ của miền Nam Trung Quốc phì nhiêu. Vì thế
việc xây dựng Kênh đào Đại Vận Hà giữa những năm 605 và 611
nối Hoàng Hà, Dương Tử với phía bắc thường đói kém của Trung
Quốc và miền Nam của nó vốn sản xuất có hiệu quả kinh tế, có số
gạo dư thừa đáng kể, mà theo nhà sử học người Anh John Keay, có
“một hiệu ứng tương tự như việc xây dựng các tuyến đường sắt
xuyên lục địa đầu tiên ở Bắc Mỹ.”
Đại Vận Hà này là chìa khóa cho sự thống nhất Trung Quốc, bởi
vì nó tạo dễ dàng cho cuộc chinh phục của miền Bắc đối với miền
Nam trong thời nhà Đường và nhà Tống thời Trung cổ, giúp cho việc
củng cố địa lý nông nghiệp của Trung Quốc. Một lần nữa, ở đây
chúng ta thấy những hành động riêng lẻ của con người - đào một
