bằng việc thúc đẩy hơn nữa tính hợp pháp của nó, thì trong những
thế hệ tiếp sau nó lại dẫn đến sự suy đồi, với quá trình sụp đổ được
báo hiệu bằng sự nổi lên của các thủ lĩnh cấp tỉnh đầy quyền lực,
những người sau đó đã xâm nhập và tạo ra những triều đại của
riêng mình. Cuối cùng, sự vươn lên của nền văn minh ở Iraq cổ đại
đã dẫn đến tình trạng nghẹt thở nhất của sự chuyên chế nhằm ngăn
chặn sự tan rã từ bên trong: do đó chúng ta thấy có Tiglath-Pileser
(thế kỷ XII-XI TCN) Ashurnasirpal II (thế kỷ IX TCN), Sennacherib
(thế kỷ VIII-VII TCN), và những người khác, nổi tiếng với sự tàn bạo,
tính hoang tưởng tự đại của mình, và việc lưu đày hàng loạt được
thực hiện nhân danh họ. Đây là hình mẫu đã đạt tới đỉnh điểm trong
thời Saddam Hussein: đó là một khu vực dễ bị xâm lược và chia cắt
vụn, nên trong phần lớn chiều dài lịch sử đòi hỏi những mức độ cao
của sự chuyên chế. Nhưng một lần nữa, ta nên tránh một kết luận
quá nông cạn và gò bó: ví dụ, trong thời gian từ 1921-1958, Iraq đã
trải qua hệ thống nghị viện hoạt động được một cách khiêm tốn, và
lẽ ra có thể tiếp tục trong những tình huống thay đổi nhẹ. McNeill,
Khaldun, và Stark đang chỉ nói về những khuynh hướng lịch sử và
địa lý, và bằng cách đó tránh được sự quy kết về Quyết định luận.
Cũng chỉ với ý là địa lý tạo ra cơ sở cho một mức độ phi thường
của chế độ độc tài và quan liêu tại Lưỡng Hà, McNeill giải thích nó
giữ vai trò đỉnh điểm như thế nào tại Ai Cập, nơi sự đàn áp trong
cách cai trị có phần thấp hơn một chút. “Sa mạc tạo cho đất đai của
Ai Cập vẻ quang đãng, có những đường biên giới dễ phòng thủ;
trong khi sông Nile cung cấp cho nó một cột sống và hệ thống thần
kinh tự nhiên,” do vậy, cấp độ đàn áp như ở Lưỡng Hà là không cần
thiết trên suốt sông Nile. “Sự phòng thủ biên giới,” ông tiếp tục,
“chống lại những người nước ngoài chắc chắn không phải là một
