ban đầu là cho sẵn (chứ không cần tìm kiếm) và chỉ sử dụng chúng nhằm
suy ra dự đoán, thông qua đó để có được thông tin mới, thì tức là ta đang
tìm cách đưa ra một tiên đoán (đây là trường hợp ta áp dụng những kết quả
khoa học của mình), còn nếu ta coi một trong những tiền đề, tức là hoặc
một định luật phổ quát hoặc một điều kiện ban đầu, là có vấn đề, và dự
đoán được cái gì đó cần mang ra so sánh với những kết quả thực nghiệm,
thì có nghĩa là ta đang nói về một phép trắc nghiệm đối với tiên đề đang cần
xem xét lại.
Kết quả của các phép trắc nghiệm là sự chọn lọc các giả thuyết đứng vững
được trước các thử thách, hoặc việc loại trừ những giả thuyết không đứng
vững, và do đó cần bị vứt bỏ. Điều quan trọng là phải thấy được những hệ
quả của quan điểm này; chúng là: mọi phép trắc nghiệm đều có thể được
diễn giải như những nỗ lực nhằm gạt bỏ những lí thuyết sai lầm của chúng
ta - nhằm tìm ra những điểm yếu của lí thuyết để vứt bỏ nó nếu nó bị phép
trắc nghiệm kiểm sai. Đôi khi quan điểm này bị coi là mâu thuẫn; ai cũng
cho rằng mục đích của ta là xác lập các lí thuyết, chứ không phải loại bỏ
những lí thuyết sai. Nhưng chính vì mục đích của ta là xác lập các lí thuyết
càng khả quan càng tốt, cho nên ta phải hết sức trắc nghiệm chúng càng
nghiêm ngặt càng tốt; có nghĩa là ta phải cố tìm cho bằng được chúng sai
chỗ nào, cố tìm cách kiểm sai chúng. Chỉ khi không còn kiểm sai được
chúng nữa, dù đã nỗ lực tối đa, thì ta mới có quyền nói là chúng đã đứng
vững trước những phép trắc nghiệm nghiêm ngặt. Đó chính là lí do vì sao
việc phát hiện ra những ví dụ khẳng định một lí thuyết lại chẳng có nhiều ý
nghĩa nếu ta chưa từng cố, và không thành công, trong việc tìm ra những lí
do bác bỏ nó. Bởi vì nếu không có thái độ phê phán thì ta sẽ luôn tìm được
những gì ta muốn; ta sẽ đi tìm, và sẽ tìm được, những lời khẳng định, và ta
sẽ tránh né, và không chịu nhìn thấy, tất thảy những gì tỏ ra nguy hiểm đối
với những lí thuyết mà ta yêu thích. Với cách thức như thế thì sẽ quá dễ
dàng tìm được những thứ xem như bằng chứng không thể phủ nhận nhằm
chứng minh cho một lí thuyết mà nếu tiếp cận nó với thái độ phê phán thì sẽ
thấy lẽ ra nó đã phải bị bác bỏ. Để khiến cho phương pháp chọn lọc thông
qua loại trừ vận hành tốt, và để đảm bảo rằng chỉ có những lí thuyết nào
