cách mà những truyền thống mới được hình thành, và về cách mà các
truyền thống tác động và bị phá hủy. Nói cách khác, những mô hình cá nhân
luận và duy thiết chế của chúng ta về các thực thể có tính tập thể như các
quốc gia, hay các chính thể, hay các thị trường, sẽ phải được bổ sung những
mô hình về các tình huống chính trị cũng như về các trào lưu xã hội như sự
tiến bộ khoa học và công nghiệp (một sự phân tích về tiến bộ sẽ được phác
qua ở mục tiếp đây). Những mô hình như vậy có thể nên được các nhà sử
học sử dụng, một phần giống với những mô hình kia, một phần là dành cho
mục đích kiến giải, cùng với những định luật phổ quát khác mà họ sử dụng.
Nhưng ngay cả thế thì dường như cũng chưa đủ, chưa thỏa mãn được những
đòi hỏi thực sự mà thuyết sử luận cố tìm cách thỏa mãn.
Nếu xem xét khoa học lịch sử dưới góc độ sự so sánh của chúng ta giữa
chúng với các khoa học lí thuyết, ta có thể thấy rằng sự thiếu quan tâm đến
các định luật phổ quát của chúng đã đặt chúng vào một vị thế khó khăn. Bởi
trong khoa học lí thuyết, bên cạnh những thứ khác, các định luật tác động
với tính chất những trung tâm thu hút sự quan tâm liên quan đến các phép
quan sát, hoặc với tính chất những góc nhìn mà từ đó các phép quan sát
được tiến hành. Trong sử học thì những định luật phổ quát phần lớn là ít
quan trọng và thường được sử dụng một cách vô thức, cho nên khó có thể
đáp ứng được chức năng nói trên. Phải có một cái gì khác thay thế chúng.
Bởi chắc chắn không có thứ sử học nào không dựa trên một quan đỉểm,
không xuất phát từ một góc nhìn. Cũng tựa như các môn khoa học tự nhiên,
sử học phải mang tính chọn lọc nếu không muốn chết nghẹt dưới một đống
những sử liệu nghèo nàn và thiếu mạch lạc. Những nỗ lực lần theo một
chuỗi nhân quả kéo dài từ quá khứ xa xôi chẳng giúp ích gì, vì mỗi kết quả
cụ thể mà ta muốn dùng để lần ngược đều có một số lớn những nguyên
nhân không hoàn chỉnh khác nhau. Có nghĩa là, những điều kiện ban đầu là
vô cùng phức hợp, và hầu hết đều quan trọng chút ít với chúng ta.
Tôi tin rằng cách duy nhất để vượt qua trở ngại này là phải áp dụng một
cách có ý thức vào sử học một quan điểm chọn lọc được định trước, tức là
phải viết loại lịch sử quan trọng với chúng ta. Điều này không có nghĩa là
ta phải uốn các thực kiện cho đến khi chúng vừa với khuôn khổ của những
