biệt cũng như về sự khác biệt giữa chúng. Ta sẽ chỉ bàn đến mục đích và ý
nghĩa của khoa học.
Trường phái những nhà tư tưởng mà tôi đề nghị gọi là duy bản chất phương
pháp luận là trường phái do Aristotle sáng lập. Những nhà tư tưởng này rao
giảng rằng nghiên cứu khoa học phải đi sâu vào bản chất cốt yếu của sự vật
nhằm cắt nghĩa chúng. Các nhà duy bản chất phương pháp luận thiên về
cách đặt những câu hỏi khoa học dưới dạng những câu như “vật chất là gì”
hoặc “lực là gì” hoặc “công lí là gì” và họ tin rằng một câu trả lời thích
đáng cho những câu hỏi như vậy - tức là một câu trả lời nhằm làm rõ được ý
nghĩa thực sự hoặc ý nghĩa cơ bản của những từ ngữ trên và do đó nêu bật
được bản tính tự nhiên đích thực hoặc chân xác của những bản chất cốt yếu
mà những từ ngữ ấy biểu hiện - là một điều kiện tiên quyết tất yếu của
nghiên cứu khoa học, nếu không muốn nói đó là nhiệm vụ chính của nó.
Ngược lại với quan điểm trên, các nhà duy danh phương pháp luận hẳn sẽ
đặt các câu hỏi dưới dạng như “mẩu vật chất này hành xử ra sao” hoặc “nó
sẽ chuyển động như thế nào khi có mặt những vật thể khác”. Bởi vì các nhà
duy danh phương pháp luận cho rằng nhiệm vụ của khoa học chỉ là mô tả
hành trạng của sự vật, và nhiệm vụ đó có thể được thực hiện bằng cách đưa
ra những từ ngữ mới khi cần thiết hoặc định nghĩa lại những từ ngữ cũ cho
thích hợp khi cách hiểu nguyên thủy của chúng chẳng may bị quên lãng do
cẩu thả. Họ coi từ ngữ chỉ là những công cụ mô tả.
Số đông mọi người hẳn sẽ chấp nhận rằng thuyết duy danh phương pháp
luận xưa nay vẫn thành công trong các bộ môn khoa học tự nhiên, vật lí
học, chẳng hạn, không quan tâm tìm hiểu bản chất cốt yếu của nguyên tử
hay của ánh sáng, mà chỉ sử dụng những từ ngữ này một cách khá thoải mái
để cắt nghĩa và mô tả một số cấu trúc vật lí quan trọng và phức tạp. Với
sinh học cũng vậy. Các triết gia có quyền đòi hỏi ở các nhà sinh học lời giải
đáp cho những vấn đề như “cuộc sống là gì” hay “tiến hóa là gì”, đồng thời
một vài nhà sinh học cũng có quyền đưa ra những đòi hỏi như vậy. Tuy
nhiên, nhìn chung thì môn sinh học khoa học trên thực tế lại xử lí những
vấn đề khác hẳn và chấp nhận những phương pháp kiến giải và mô tả rất
gần gũi với những phương pháp được sử dụng trong vật lí học.
