danh, thần danh, địa danh. Nếu đọc thi phẩm dịch sang tiếng Pháp hay tiếng
Anh chẳng hạn, độc giả sẽ thấy hơn ngàn năm do ảnh hưởng La-mã hai xứ
viết và gọi đại đa số nhân danh, thần danh, địa danh theo tiếng La-tinh. Ở
Tây Âu, tới thế kỷ XVIII, XIX người ta vẫn học tiếng La-tinh nhiều hơn
tiếng Hy-lạp và người ta tiếp cận văn học Hy-lạp qua lăng kính La-tinh. Do
đó người ta gọi tên tất cả theo La-ngữ. Chẳng hạn người Anh gọi Minerva,
người Pháp gọi Minerve thay vì Pallas Athena; người Anh gọi Mercury,
người Pháp gọi Mercure thay vì Hermes. Chẳng hạn tên thi sĩ người Anh
gọi là Homer, người Pháp gọi là Homère, người Đức gọi là Homer, người
Tây-ban-nha gọi là Homero, chứ không gọi Homeros đúng tên Hy-lạp. Chỉ
gần đây mới có vài dịch giả bỏ đường cũ, theo đường mới, gọi tên theo tên
Hy-lạp. Ares thay vì Mars, Hera thay vì Juno, Hephaistos thay vì Vulcan,
Zeus thay vì Jupiter.
Mặt khác, xin nói để độc giả hay, tên người Hy-lạp trong thơ Homer chỉ
có một chữ, có thể thêm hoặc thế tên hậu duệ hay tên gia tộc vào tên đó. Do
vậy Odysseus Laertides nghĩa là Odysseus, con ông Laertes; Achilleus
Peliades nghĩa là Achilleus, con ông Peleus; Atrides nghĩa là con cháu nhà
Atride. Hơn thế, tên Hy-lạp thường giống tên nhân vật trong truyện của nhà
văn Anh Charles Dickens, tên gọi biểu thị tính tình người đó. Odysseus
nghĩa là “Người Phẫn Nộ”, Hektor nghĩa là “Cột Trụ.” Chữ Greek hay
Grecque cũng từ chữ La-tinh Graeci mà ra; người Hy-lạp trong Iliad gọi
nhau bằng nhiều tên: Argive, Achaian, Danaan hoặc Hellenes. Trong thi tập
chữ Panhellene biểu thị tất cả bộ lạc và tiểu quốc khác biệt nói thổ ngữ khác
nhau cùng ngôn ngữ và cùng bản sắc dân tộc ngay từ đầu. Ngày nay nói đến
nhân vật trong thi phẩm người Anh gọi họ là Myceaean, người Pháp gọi họ
là Mycéen, vì thế kỷ trước khi khảo sát thế giới của Homer các nhà khảo cổ
đã tìm thấy nhiều di vật thi sĩ kể trong thi tập, thế giới đó ngày trước nghĩ
chỉ là huyền thoại.
Trở ngại thứ nhì là tác phẩm văn chương đầu tiên của văn học Tây
phương, đồng thời cũng là tác phẩm văn chương vĩ đại trong văn hóa nhân
loại này hiện vẫn chìm đắm trong bí hiểm, kể cả người sáng tạo. Có người
