Mặt khác, bắt tay thực hiện công việc, tôi tự hiểu thi tập của Homer sáng
tác là để ngâm, không phải để đọc; ngâm trước khán giả chỗ công cộng,
không đọc một mình trong tư phòng. Diễn xuất ở nơi đông đảo, trong bữa
tiệc tại nhà quý tộc sang trọng, nhà trưởng giả giàu có, nhiệm vụ là “khoản
đãi” qua sinh hoạt đặc biệt, vừa tao nhã vừa lịch thiệp, kể chuyện bằng thơ
mô tả sự tích lịch sử, cảnh sống quá khứ, tay bấm phím, miệng ngâm thơ,
ca công vừa bước đi vừa biểu diên không những mua vui cho thực khách,
mà còn cố gắng làm đẹp lòng chủ nhân. Trong khi đề cao tổ tiên, tô thắm
dòng họ, trước hết phải làm thế nào cho khán giả chú ý, ca công thường
phục sức lộng lẫy. Ngồi trên ghế như ngai vàng giữa đại sảnh tay cầm cành
nguyệt quế, đầu đội vòng hoa màu vàng, ca công sửa soạn phô diễn tài
nghệ. Nếu diễn xuất Iliad ca công sẽ khoác áo choàng màu đỏ như màu son,
màu máu. Nếu diễn xuất Odyssêy ca công sẽ khoác áo choàng màu đỏ như
màu mận chín. Dàn dựng tráng lệ như vậy là nhằm tạo cảm giác tự hào
đồng thời khích lệ ca công. Nhiệm vụ của ca công là chuyển tải mục đích
giáo huấn, thực hiện sứ mạng đạo đức, thẩm mỹ, giáo dục đối với công dân
toàn quốc. Cuối thế kỷ V TCN. hùng biện gia Isocrates thành quốc Athens
nhận định: “Người ta ngâm thơ Homer là để khuyến khích tuổi trẻ tích cực
ngưỡng mộ người xuất hiện trên chiến trường thành Troa, đồng thời nung
nấu tâm hồn tuổi trẻ ước muốn bắt chước chiến công của họ.” Ngâm như
vậy cũng là sức mạnh tao đàn giúp người lớn tuổi khỏi quên áng thơ đã học
khi nhỏ mài đũng quần trên ghế nhà trường. Nhờ ca công thi phẩm khả ái,
khả kính của Homer qua biết bao năm tháng lấy lại vẻ tươi tắn, mát rượi
của dòng suối tràn trề sức sống. Giọng ngâm sang sảng khi trầm khi bổng,
dáng điệu lúc thoăn thoắt lúc nhịp nhàng, sức mạnh huyễn hoặc phát xuất từ
phẩm từ, cụm từ lặp đi lặp lại, nhạc điệu nội tại do cảm hứng gây nên, tất cả
trở thành giao cảm lan tỏa qua tiếng nói truyền cảm làm hơi thơ ấm áp, lửa
thơ nồng nàn trong thi tập già nua sống lại như vừa mới chào đời. Nghe lời
thơ dặt dìu ngân nga, khán giả chăm chú sẵn sàng buông mình vào im lặng,
và sẵn sàng đón nhận, thầm hiểu, vì thời gian giới hạn, vì phạm vi đề tài,
những gì cuộc ngâm chưa phô diễn cho nghe.
