linh, thiên nhiên vùi dập, thắng vượt tất cả, nhờ tinh khôn, nhẫn nại, kiên
trì, trong nguy nan không thối trí, đơn độc mở đường khai lối, vượt khó
thoát hiểm, một mình chống chọi nghịch cảnh, nhưng để tai lắng nghe tiếng
nói sáng suốt, tư tưởng thâm trầm, nhờ thế trở về với vợ con, lấy lại vương
quốc. Chủ đề của Odyssêy là tinh thần chế ngự hoàn cảnh, chủ đề ăn sâu
cắm rễ trong lòng dân tộc Hy-lạp, Homer liên tục nhấn mạnh qua mấy
phẩm từ nổi trội gắn liền với ba nhân vật chủ chốt: Odysseus khôn khéo,
Penelope kín đáo, Telemachos thận trọng. Về hình thức thi phẩm là chuyện
phiêu lưu, kết hợp tài tình giản dị với phong phú, thực tế với tưởng tượng,
hữu hình với vô hình, thần linh với thế nhân, ảnh hưởng sâu đậm văn hóa,
văn minh Tây phương hơn bất kể sáng tác văn chương nào từ trước tới giờ.
Thi phẩm chia thành hai phần tương phản rõ rệt về đề tài, phương thức và
diễn biến. Mười hai khúc phần trên kể cảm nghĩ của Odysseus trên đường
trở về - lênh đênh trên biển cả, lạc vào đất liền trong đó cư dân không phải
người Hy-lạp, vùng đất mà mọi sự kỳ diệu đều xảy ra dễ dàng, nơi thần
linh, sinh vật nửa người nửa ngợm, hồn ma người chết xuất hiện bình
thường. Trong phần đầu, trang nối trang, chuyện đầy biến sự. Biến sự hiện
thực khiến Odyssêy hấp dẫn. Mỗi khúc hấp dẫn một khác. Độc giả ưa rành
mạch muốn tìm biến sự độc lập sẽ thấy phần này lôi cuốn lạ kỳ. Mười hai
khúc phần dưới kể sự kiện Odysseus lấy lại vương quốc, biến sự diễn ra
trên đất liền, trong nhà, giữa tập quán quen thuộc trong đó cái kỳ diệu hầu
như biến dạng. Phần này đụng độ không diễn ra với thần linh, thiên nhiên
mà diễn ra với tha nhân độc ác.
Nằm trong hai phần rộng lớn các khúc xếp theo bốn nhóm, mỗi nhóm mang
đề tài riêng biệt, song góp phần vào tình tiết tổng quát. Tình tiết diễn ra
nhiều lớp, kết hợp chặt chẽ, sắp xếp khít khao khiến khán giả chú ý. Tình
tiết bắt đầu với việc mô tả tình huống trên trời và trên đảo Ithaka. Bây giờ là
năm thứ hai mươi kể từ ngày Odysseus xa gia đình, năm thứ mười kể từ lúc
Odysseus lên thuyền rời thành Troa trở về quê hương. Ba năm ròng rã trên
đường trở về Odysseus không về được vì Poseidon thịnh nộ bắt lênh đênh
