đúng là Odysseus, nương nương bảo Eurykleia sửa soạn giường ngủ cho ăn
mày, vú già mang chiếc giường ra khỏi phòng tân hôn khi hai người lấy
nhau, chiếc giường ngày đó Odysseus tự tay xẻ gỗ đóng thành. Nhưng vú
già không thể mang đi vì chân giường là gốc cây. Trừ vú già, Odysseus và
Penelope, không ai biết chuyện chiếc giường. Nóng mặt Odysseus bèn hỏi
phải chăng trong thời gian Odysseus vắng nhà có người đã chặt cây ô-liu?
Câu hỏi cho thấy người hỏi đúng là phu quân. Hầu như ngất lịm muốn xỉu
Penelope từ từ ngả người vào tay. Nằm trên giường hai người kể cho nhau
nghe chuyện xảy ra suốt thời gian xa cách lâu dài. Sáng sớm thức dậy
Odysseus gọi Telemachos và hai nô bộc bảo sửa soạn đến nông trại gặp
thân phụ Laertes. Tiết mục chuyển tiếp (Khúc 24) mô tả Hermes dẫn hồn
ma các cầu hôn xuống âm phủ. Tới nơi họ gặp thủ lĩnh, chỉ huy Hy-lạp đã
từ trần trong cuộc chiến, Agamemnon thảo luận sôi nổi với Achilleus.
Agamemnon than phiền đám tang Achilleus trang trọng, đám tang bản thân
thảm thương. Hỏi chuyện hồn ma Amphimedon nên biết đám cầu hôn đã bị
tiêu diệt, Agamemnon ca ngợi Penelope tiết hạnh, thủy chung khác hẳn
Klytaimestra, vợ mình hư thân mất nết. Tới trại trước còn nói dối sau nói
thật, Odysseus tuần tự hé lộ bản thân cho bố già hay. Trong khi đó tin đám
cầu hôn bị giết lọt ra ngoài, thân nhân hè nhau vũ trang trả thù. Eupeithes
bố Antinoos dẫn đầu, cả bọn kéo tới tấn công nhà Laertes. Chống trả quyết
liệt, lão nhân Laertes lao thương giết chết thủ lĩnh, thân nhân hoảng hồn
tháo chạy. Theo lệnh Chúa tể, Athena đứng ra hòa giải. Giả dạng hình thù,
giọng nói y hệt Mentor, nữ thần thuyết phục hai bên ngừng gieo hận thù,
thay vì thế nên sống hòa bình với nhau.
Căn cứ vào nội dung học giới Tây Âu cho rằng Odyssêy ra đời sau Iliad, hai
thi phẩm cổ nhất trong văn học Hy-lạp nói tới nguyên nhân và hậu quả cuộc
chiến thành Troa. Tuy nhiên, khi bàn tới lịch sử cuộc chiến, học giới vừa kể
lại dè dặt vì hầu như không ai hay biết. Người sau phỏng đoán chắc hẳn
giữa các sắc tộc có ít nhiều quan hệ thân thuộc sống trên hải đảo, bờ biển
mạn tây, mạn đông biển Aegean xảy ra tranh giành, tranh giành dẫn đến đổ
máu, đổ máu đưa tới chiến tranh, chiến tranh ác liệt gây ấn tượng đậm nét
