nhân tử tế như ông, ngay cả nếu trở về nhà cha mẹ, nơi phàm phu chào đời,
nơi các người nuôi nấng! Ngay cả với các người, phàm phu cũng không
buồn lắm, mặc dù vui mừng nếu lại thấy mặt khi trở về quê hương. Nhưng
mất Odysseus phàm phu thấy lòng dạ đau đớn, xót xa vô cùng. Lúc này, dù
không có mặt ở đây, quý khách ơi, nhắc tên ông phàm phu cảm thấy bùi
ngùi. Ông chăm lo, yêu thương quá chừng. Bởi thế dù ông vắng mặt, gọi
ông phàm phu vẫn gọi như gọi người bạn quý mến, người em thương yêu!”
“Quý hữu,” Odysseus từng trải, kiên nhẫn, ôn tồn đáp, “vì quý hữu khăng
khăng phủ nhận điều bỉ phu nói, vì quý hữu đinh ninh ông sẽ không trở về,
vì quý hữu nhất định nghi ngờ... Nhưng bỉ phu không nói vu vơ mà khẳng
định và thề độc Odysseus sẽ trở về. Nếu ông trở về, nếu ông bước vào nhà,
bỉ phu sẽ đòi phần thưởng dành cho tin vui, quý hữu sẽ phải cho tu-ních
mới, áo choàng mới mặc cho ấm tấm thân. Từ lúc này đến lúc đó, dù nghèo
khổ bần cùng, bỉ phu sẽ từ chối không nhận bất kể cái gì. Bỉ phu ghét như
ghét cửa địa ngục người nào do nghèo đói thúc đẩy bịa chuyện nói dối.
Ngay đây xin Chúa tể, xin thần linh bất tử, xin chiếc bàn hiếu khách, ô quý
hữu, xin tư thất Odysseus can trường bỉ phu vừa tới, xin tất cả chứng giám,
bỉ phu thề mọi việc sẽ diễn ra như bỉ phu nói! Odysseus sẽ trở về cuối tháng
này, giữa tuần trăng khuyết và tuần trăng đầy. Ông sẽ hiện diện trong cung
điện và sẽ trừng trị kẻ xúc phạm hiền thê và quý tử.”
Nhưng Eumaios, nô bộc chăn heo, nô bộc đáp: “Lão nhân, phần thưởng
dành cho tin vui phàm phu sẽ không bao giờ phải trả, và Odysseus cũng sẽ
không bao giờ trở về. Thôi uống đi, thanh thản nhấm nháp, bỏ chuyện này
nói chuyện khác. Đừng bắt phàm phu nhớ lại quá khứ, vì nói quý hữu hay
phàm phu quặn đau cõi lòng khi có người nhắc tới ông chủ quý mến, thân
yêu. Và cũng đừng nói chuyện thề bồi trở về, quên đi! Ông trở về là điều
phàm phu mong muốn, Penelope mong muốn, lão công Laertes mong
muốn, Telemachos đầy hứa hẹn mong muốn. Nhưng hiện giờ phàm phu lo
đến mất ăn mất ngủ, quý tử ông sinh thành, Telemachos! Thần linh phù hộ
khôn lớn như cây non mơn mởn. Phàm phu thầm nghĩ công tử sẽ trở thành
