chuyện ngựa gỗ, thành Troa thất thủ, số phận oan nghiệt xảy ra với nhiều
chiến binh. Mấy dòng mở đầu trường ca cho thấy Odysseus là người lang
thang góc biển chân trời trước khi trở về mái ấm gia đình. Lạc vào thế giới
kỳ diệu phương Tây, chạm trán với siêu lực rùng rợn, nguy hiểm, chi tiết đó
có lẽ là một phần trong huyền thoại Odysseus mà Homer chọn làm chủ đề.
Nhưng hình thức độc đáo truyền lại mai sau chắc chắn do thi hào sáng tạo.
Phần đầu cuốn Địa-lý hoàn tất năm 23 SCN miêu tả dân tộc cùng xứ sở
người Hy-lạp biết dưới thời Augustus Caesar, hoàng đế đầu tiên của đế
quốc La-mã, nhà địa lý kiêm sử học Hy-lạp Strabo, sống gần thời với Giê-
su, nghiên cứu tường tận Địa-trung-hải, cho rằng Homer biết phương Tây
và nơi chốn nhân vật của ông đặt chân tới là qua người Phoinician. Địa
danh ông dùng đôi khi cho thấy đó là tiếng Hy-lạp dịch từ tiếng Semite,
tiếng nói của mấy dân tộc mạn tây nam châu Á. Miêu tả hình ảnh đặc thù,
nét vẻ địa phương như xoáy nước Charybdis gần eo biển Messenia, hải đảo
lộng gió Aiolia ngoài khơi đảo Sicile, mũi đất nhô ra che lấp bến cảng
Lamos phía bắc Sardinia, cánh đồng ngò tây gần eo biển Gibraltar, chắc hẳn
ông dựa vào nhật ký hàng hải của hoa tiêu phát xuất từ Sidon hoặc Tyre.
Ngọn núi người Ý gọi là Monte Circeo nhô cao từ đồng lầy phía bắc vịnh
Naples tàu buôn đi qua nom thấy tưởng lầm là hải đảo, Homer miêu tả đó là
Aiaia, tiếng Semite nghĩa là “ưng biển”, tên này nghĩa như chữ Circe (hoặc
Kirke) tiếng Hy-lạp, ám chỉ yêu phụ kiều diễm, sắc đẹp mê hồn dùng ma
dược biến đồng hành của Odysseus thành heo. Cảnh trí triển diễn trước mắt
tay chèo coi như hiện tượng thông thường, Homer nhìn như sinh vật hiểm
độc. Hang ngầm Skylla nguy hiểm, nhìn từ xoáy nước Charybdis, dưới mắt
ông là quái vật sáu đầu nhô ra ngoạm sáu tay chèo bứt khỏi lòng thuyền, họ
kêu la giãy giụa, Odysseus nắm chặt giật lại, song không ăn thua. Hình thù
khổng lồ, mắt tròn xoe rực lửa từ đó đá bay ra rơi xuống biển, đối với ông
không phải núi lửa Vesuvius cao 1280m mà là yêu tinh khổng lồ, phát điên
vì đau đớn, Odysseus cầm chày gỗ thọc nát mắt. Ngồi trên cồn đá chênh
vênh, chồng chất xương người, yêu nữ Seirên thay nhau cất tiếng ca hát,
giọng dìu dặt, lời du dương, điệu lả lướt lôi cuốn tay chèo vô tình đưa vào
