“Ô công tử Laertes, Odysseus đa mưu túc trí!” Vong linh Agamemnon tiếp
lời. “Chiến hữu là người may mắn có hiền thê đoan trang! Tấm lòng đôn
hậu chứng tỏ Penelope tuyệt vời, ái nữ Ikarios, tiết liệt, thủy chung! Phu
nhân kiên trì gìn giữ hình bóng phu quân hôn phối! Tiết hạnh vẻ vang sẽ
không phai mờ theo năm tháng, thần linh bất tử sẽ gợi hứng, thế nhân sẽ dệt
vẻ dễ thương thành ca khúc ý nhị ngợi khen Penelope nết na. Tương phản
rõ rệt với ái nữ Tyndareos chuẩn bị ngấm ngầm tội ác xấu xa, hạ sát phu
quân chính thức. Bài thơ, ca khúc thế nhân ca hát, ngân nga sẽ là bài thơ, ca
khúc khả ố. Ả làm ô danh nữ giới, kể cả phụ nữ đức hạnh.” Hai vong linh
chuyện trò như thế khi đứng trong tư dinh Diêm Vương dưới lòng đất sâu
thẳm.
Rời thành phố mấy người tới nông trại ngoạn mục, trù phú Laertes bỏ công
khai phá trước kia. Nhà lão công ở đây, xung quanh là nhà chái, nhà phụ,
nơi nô bộc cần cù làm lụng, ăn ở, nghỉ ngơi, ngủ nghê. Bà già khú đế người
đảo Sicile sống trong đó, trông nom, săn sóc lão công sống ở miền quê cách
xa thành phố. Tới nơi Odysseus nói với con trai và nô bộc: “Các ngươi vào
thẳng nhà xây cất vững vàng bắt heo ngon lành làm thịt để ăn bữa trưa. Ta
sẽ đi thử thân phụ xem khi nhìn thấy có nhận ra không sau thời gian vắng
mặt lâu dài đến thế.”
Dứt lời Odysseus đưa vũ khí cho nô bộc. Nô bộc và con trai đi thẳng vào
nhà, Odysseus rẽ về hướng vườn cây ăn trái quả trổ xum xuê. Men theo lối
mòn nhỏ hẹp vào khu đất lớn rộng rào kín, Odysseus không gặp nông nô
Dolios hoặc các con, tất cả theo bố già ra đồng nhặt đá đem về làm hàng rào
khu vườn trồng trọt khéo léo. Odysseus thấy thân phụ một mình đang hí
hoáy đào quanh gốc cây. Lão công mặc tu-ních sờn rách, vá víu, bẩn thỉu;
ghệt da bò chằng chịt cuốn chặt ống chân để khỏi chày da; tay đeo bao để
tránh gai đâm; đầu đội mũ da dê chống lạnh; lão công trông thiểu não hết
sức. Nom thấy thân phụ già nua, còm cỏi, nhận ra lão công âu sầu, buồn bã,
bước tới cây lê cao lớn Odysseus từng trải, mưu trí dừng lại, không sao cầm
nổi nước mắt. Tâm trí suy nghĩ, đắn đo không biết làm thế nào bây giờ: ôm
