trở về quê hương. Trở về một mình, trở về tay không sau hai mươi năm gian
lao, cực khổ ngay cả vợ cũng không nhận ra. Trước hết Odysseus phải di
chuyển hết sức cẩn thận, âm thầm tìm hiểu trong nhà người nào còn tốt với
mình, người nào theo kẻ thù, người nào chiếm của đoạt quyền. Chỉ sau khi
thâu góp đủ sức mạnh để quật ngã kẻ thù lúc bấy giờ Odysseus mới cho
mọi người biết mình là ai. Trong quá khứ đã tôi luyện kiên trì, thận trọng,
điềm tĩnh bây giờ cần sử dụng để ứng phó với tình hình, thản nhiên chịu
đựng châm chọc, lăng mạ đám cầu hôn thay nhau tuôn ra. May thay có thể
trông cậy Athena, nữ thần bất quyện thoạt tiên biến Odysseus thành ăn mày
lụ khụ, tiều tụy, rách rưới, tiếp theo đứng bên trợ giúp tới cùng.
Cải trang như thế Odysseus mò đường tới nhà Eumaios. Chuyện trò với nô
bộc chăn heo chung thủy để dò hỏi, Odysseus nắm vững tình hình, biết chắc
mình có thể trông cậy vào ai khi bước vào chính nhà mình. Tại đây
Odysseus còn gặp Telemachos, vừa từ đất liền đặt chân lên hải đảo. Chộp
ngay cơ hội hãn hữu Odysseus hé lộ cho Telemachos hay mình là ai. Sững
sờ, ngẩn ngơ như mất hồn, quý tử vui mừng khôn xiết. Hai cha con bàn tính
kế hoạch, theo đó bề ngoài vẫn là ăn mày đáng khinh, Odysseus lần bước
giữa đám cầu hôn say bét nhè trong khi Telemachos tìm cách che đậy khéo
léo mang vũ khí từ sảnh đường vào kho chứa bên nhà. Bây giờ chỉ cần làm
sao có cơ hội cây cung rơi vào tay Odysseus! Penelope bảo gia nhân đem
vũ khí khổng lồ ra để các cầu hôn thi bắn tranh tài. Tranh nhau biểu diễn,
không cầu hôn nào có thể kéo dây. Odysseus ngỏ ý muốn thử. Tất cả cười
khẩy. Giận dữ dồn nén lâu năm cộng với tức giận mới bột phát, nâng cung
như sư tử Odysseus đứng thẳng trố mắt nhìn đàn bò ngơ ngác, khiếp đảm.
Nhờ có Telemachos, Eumaios và nô bộc chăn bò tín cẩn trợ giúp, Odysseus
bắn chết tất cả ngay trong sảnh đường, bàn ghế lật đổ tứ tung, ly tách rơi vỡ
tan tành. Tỳ nữ đám cầu hôn hủ hóa bấy lâu gọi tới mang xác chết ra ngoài,
lau chùi máu đổ lênh láng, rồi phun lưu huỳnh tẩy uế sạch sẽ. Sau đó cả bầy
bị treo cổ ngoài vườn. Vú già Eurykleia vừa định cất tiếng hát mừng thắng
lợi trước đống xác người, Odysseus chặn ngay: “Vui mừng trước xác chết là
