dưới dạng mục phu trẻ tuổi. Phần mình, do nghi ngờ, Odysseus muốn biến
thành người đảo Krete ham thích phiêu lưu (185-286). Hiện nguyên hình nữ
thần cho khách lạ biết mình là ai, đoạn đánh tan sương mù. Odysseus cúi
chào quê hương (287-360). Athena gợi ý trước hết Odysseus nên tới nhà nô
bộc chăn heo Eumaios, từ đó đến nay vẫn một lòng một dạ, tiếp theo cải
trang giả dạng Odysseus là ăn mày (361-438). Sau đó nữ thần lên đường tới
Lakedaimon để đưa Telemachos trở về (439-440).
Khúc 14 (533 câu). Odysseus lóp ngóp mò tới nhà Eumaios, suýt nữa bị chó
cắn nát thây, ngôi nhà đơn sơ, tiều tụy (1-47). Tỏ lòng hiếu khách tiếp đón
niềm nở, nô bộc soạn bữa ăn thanh đạm mời khách lạ, trong lúc ăn thốt lời
than phiền, chỉ trích cung cách cao ngạo của đám cầu hôn, lo sợ tính mạng
Telemachos không an toàn, đặc biệt tỏ ý thương tiếc chủ nhân chẳng hiểu vì
sao đi biền biệt (48-108). Giả dạng người đảo Krete ham phiêu lưu mạo
hiểm, khách lạ khẳng định rồi ra thế nào Odysseus cũng trở về, bởi mới
nghe tin lúc ở Thesprotia (109-161). Nghe vậy thì nghe, kể cả lời thề thốt,
song trong thâm tâm nô bộc không tin chút nào (162-190). Odysseus liền
thác lời kể chuyện phiêu lưu, nửa phần hư cấu, nửa phần hiện thực.
Odysseus nói trong lúc lang bạt kỳ hồ nay đây mai đó góc biển chân trời có
để ý theo dõi, dò la tin tức người vắng mặt (191-359). Nô bộc lại tỏ ý không
tin. Dẫu vậy khách lạ vẫn khẳng định sự thật (360-408). Từ cánh đồng mục
phu xua đàn trở về; nô bộc giết heo làm bữa tối, xử sự đúng cung cách
người cha gia đình (409-456). Vì mùa đông bắt đầu trời trở lạnh, muốn thử
lòng, Odysseus bịa chuyện khéo léo nhằm gợi ý nô bộc cho áo ấm đắp qua
đêm. Chẳng chút ngần ngừ nô bộc chiều ý thật tự nhiên, khách lạ lẳng lặng
ngon giấc bên đống lửa bập bùng (457-533).
Khúc 15 (557 câu). Pallas Athena lên đường tới Lakedaimon giải thích cho
con Odysseus hay đám cầu hôn phục kích mưu sát làm thế nào thoát hiểm,
đồng thời thúc giục đã đến lúc phải trở về. Quân vương và hoàng hậu sở tại
tặng nhiều phẩm vật. Lúc tạm biệt Helen còn tiên báo điềm tốt: chim ưng
cặp con ngỗng mang đi (1-181). Rời Pherai lên đường Telemachos trực chỉ
