Pylos. Tới nơi chia tay Peisistratos, không đến chào tạm biệt lão vương
Nestor, Telemachos xuống thuyền. Nom thấy Theoklymenos bèn leo lên đi
theo. Là con nhà có tài tiên tri, song vì vừa giết người, đương sự bỏ đất
Argos trốn đi (182-300). Hôm sau sẩm tối Odysseus ngỏ ý muốn rời nơi
tạm trú ra đi, nhưng nô bộc ngăn cản giữ lại. Dò hỏi tin tức, qua nô bộc
chân thật, chất phác, Odysseus hay thân phụ sống cuộc đời buồn thảm, thân
mẫu già nua qua đời vì thương nhớ. Nô bộc kể bản thân thuộc hàng vương
giả, song lúc nhỏ bị bắt cóc đem bán ở Ithaka (301-492). Đêm sau
Telemachos cập bờ phía nam Ithaka, lên đất liền an toàn. Để mặc
Theoklymenos tự mình đi về thành phố, lại thấy điềm triệu, Telemachos
lẳng lặng băng qua cánh đồng đến nhà nô bộc Eumaios (493-557).
Khúc 16 (481 câu). Rạng đông Telemachos tới nhà nô bộc lúc này đã dẫn
heo ra đồng. Thoát chết không bị phục kích đám cầu hôn âm mưu thực
hiện, Telemachos bước vào ngôi nhà tầm thường, đàn chó xổ tới quấn quít,
quẫy đuôi rít kêu, cảnh khiến Odysseus mừng thầm (1-39). Nô bộc ngỏ lời
nhờ khách lạ để ý trông nom chủ nhân trẻ tuổi, song can ngăn đừng về nhà,
bởi cần cảnh giác đề phòng thái độ xấc xược của đám cầu hôn. Nô bộc ra
thành phố báo tin cho Penelope hay quý tử đã trở về an toàn (40-155).
Athena biến khách lạ trở lại nguyên hình. Theo lời nữ thần, Odysseus lộ
diện cho Telemachos hay (156-219). Bố con gặp nhau lần đầu, bàn tính
thanh toán đám cầu hôn. Telelemachos nói rõ số lượng, đồng thời can ngăn
bố đừng hiện hình thực sự khi gặp đám này; bố con đồng ý để mặc
Odysseus bị giễu cợt, lăng mạ, nhẫn nhục tới lúc trả thù (220-320). Nghe tin
thuyền vào vũng đậu không có Telemachos, ngạc nhiên hết sức, đám cầu
hôn lại tổ chức mưu sát. Biết sự thể Penelope nặng lời trách cứ Antinoos đã
chủ mưu tìm cách giết con mình (321-451). Nô bộc quay về ngôi nhà lụp
xụp. Odysseus lại trở thành ăn mày già nua (452-481).
Khúc 17 (606 câu). Sáng hôm sau Telemachos ra thành phố gặp thân mẫu,
nói cho bà hay theo Menelaos kể Odysseus còn sống. Cùng đi với
Theoklymenos đến nơi vừa bước vào cung điện Telemachos gặp nhũ mẫu
