SỬ TRUNG QUỐC - Trang 134

thời loạn, gia nhập khá đông. Các quan lại, sĩ phu theo đạo Khổng không
ưa họ, mà họ cũng chống lại triều đình. Khi triều đình suy nhược, nổi lên
đánh phá các nơi, chiếm các quận, huyện, hi vọng hễ lật được chính quyền
thì lập một trật tự mới, một xã hội mới, và đạo của họ sẽ thành quốc giáo.
Thanh thế của Hoàng Cân rất mạnh. Vua Linh đế sai Tào Tháo dẹp được.
Theo Eberhard thì hình như trong quân đội của Tháo có nhiều người Hung
Nô, mà chính sử tất nhiên không chép.
Hoàng Cân tuy bị dẹp, nhưng dư đảng vẫn còn, trở thành trộm cướp, triều
đình phải phái các đại thần làm quan châu, quan mục bốn phương để trừ
giặc, do đó sinh ra cái họa “quần hùng cát cứ” (các tướng lĩnh cắt chiếm
các miền), làm cho nhà Hán mất sau này.
Trong khi ấy bọn hoạn quan hoành hành, Đổng Trác giết được 2.000 hoạn
quan, tự phong làm tướng quốc, nắm chính quyền; các tướng ở ngoài: Viên
Thiệu, Tôn Kiên, Lữ Bố, Tào Tháo... nổi lên đánh lẫn nhau, ai cũng tuyên
bố là phò vua mà sự thực là tranh nhau vua, tranh được vua rồi mà không
giữ nổi kinh đô thì bắt vua đi theo mình, vì vua giữ ấn, có gì xảy ra thì ấn
về tay mình, và mới có thể chính thức làm thiên tử được.
Tình hình rối beng, chép lại những cuộc tranh giành của họ chẳng ích lợi
gì. Chúng ta chỉ cần biết trong số quần hùng đó, Tào Tháo là tay kiệt hiệt
nhất, nắm được vua Hán lâu nhất, tự tôn là Ngụy vương; khi mất, con là
Tào Phì kế vị, ép vua Hán Hiến đế nhường ngôi cho mình. Phi lên ngôi
hoàng đế tức vua Văn đế nhà Ngụy (220). Nhà Hậu Hán chấm dứt, dài
được 196 năm.
Tào Tháo sở dĩ thắng được địch thủ là nhờ rợ Hung Nô giúp sức, và để
thưởng công, ông ta cho 19 bộ lạc Hung Nô vào Sơn Tây định cư, dưới sự
canh chừng của quan nhà Hán, mong rằng chỉ ít lâu sau họ sẽ Hán hóa hết,
không ngờ họ đông quá mà chính quyền trong miền bạc nhược, lần lần họ
lập được một tiểu quốc có vua (Thiền vu), gây ra nhiều khó khăn cho người
Hán trong bốn thế kỉ sau.

C. CHỐNG NGOẠI XÂM - MỞ MANG ĐỂ QUỐC
1. Dẹp Hung Nô và các bộ lạc ở Tây Vực