SỬ TRUNG QUỐC - Trang 246

4.Kinh tế suy sụp - quốc khố rỗng không
Vua Cao Tổ khi mới cầm quyền cũng dùng ngay chính sách khuyến khích
nông nghiệp, phân phát ruộng đất cho công thần, sĩ tộc và dân chúng như
đời Đường.
Chính sách đó mới đầu có lợi cho dân, và kinh tế rất phát đạt, nhất là ở
phương Nam, diện tích cày cấy tăng lên, dân số chỉ trong bốn chục năm
tăng lên gấp hai rưỡi, số thuế thu được cũng tăng theo.
Nhưng vì những lẽ tôi đã dẫn ở trên, chỉ vài thế hệ sau, số dân lưu vong (vì
bán đất, không còn ruộng để làm) tăng lên, mà điền sản của giới sĩ tộc mỗi
ngày một rộng thêm, bọn này lại giỏi trốn thuế, nên chỉ bọn họ là giàu lớn
còn dân chúng và quốc gia thì nghèo
Vua Cao Tổ được quân sỹ đặt lên ngai vàng nên thưởng công họ khá hậu(
có người được cả mấy ngàn mẫu), hơn nữa, còn ban ân cho cả gia đình nội
ngoại của họ(ân đó gọi là "ấm", tức phúc trạch) tuỳ theo chức tước của cha
hay con lớn nhỏ mà thân nhân được hưởng nhiều hay ít, ví dụ cha làm quận
công thì con được hưởng lộc vào hàng nào đó, hoặc con làm quận công thì
dù không lãnh chức gì cũng được hưởng lộc vào hàng nào đó.
Mà lương quan lại thời đó, theo Eberhard, cao hơn đời Đường nhiều, mặc
dù vẫn không đủ sống, vì vậy mà triều đình bán thêm ruộng và miễn thuế
cho họ. Chính vì cái tệ trả lương cho quan lại rất thấp nên thời nào ở Trung
Quốc cũng có nạn tham nhũng.
Cũng nên kể thêm số bạc, lụa, trà phải "cống" hàng năm cho Liêu và Tây
Hạ, mặc dù theo Eberhard, số đó không là bao, chỉ bằng 2% ngân sách
quốc gia thôi.
Nặng nhất là khoản quân phí. Tuy là kết nghĩa anh em với Liêu, Tây Hạ,
nhưng vẫn phải đề phòng sự tráo trở của họ, nên không thể giảm số quân
được. Trái lại, cứ phải tăng lên vì phép tổ chức lại quân đội của Cao Tôn, vì
tinh thần chiến đấu của tướng sĩ sa sút, cho nên phải lấy lượng bù vào
phẩm, nhưng mặc dù số quân tăng từ 380.000 lên tới 1.260.000, quân phí
chiếm tới 25% ngân sách, mà phẩm càng ngày càng kém.
Các đời trước, nhân dân vẫn còn bổn phận đi lính mà không được công xá
gì hết. Đời Tống có lệ trả lương cho quân lính, do đó quân lính có thói quen