SỬ TRUNG QUỐC - Trang 252

Biện pháp này làm cho tài chính nhà nước thêm dồi dào mà lại có tình công
bằng. Bọn phú hào được miễn dịch tự cho là bị thiệt thòi, phản đối.
-Phép phương điền quân thuế: đo lại ruộng đất cho đúng để đánh thuế cho
công bằng.
- Phép bảo giáp: cứ 10 nhà hộp nhau thành một bảo, có bảo trưởng làm
đầu. Nhà nào có hai nam đinh thì phải cho một nam đinh sung vào bảo giáp
để luyện tập võ nghệ, sử dụng khí giới, thay phiên nhau phòng bị trộm
cướp, khi có giặc thì chiến đấu được. Như vậy triều đình giảm được một
phần ba số lính phải trả lương. Dĩ nhiên dân chúng, nhất là các nhà nho
trong Cựu đảng không ưa chính sách Thương Ưởng, Tần Thuỷ Hoàng đó.
-Phép bảo mã: giao ngựa cho dân nuôi, mỗi hộ một con, để đến lúc chiến
tranh thì có ngựa dùng, nuôi 2 con thì được miễn thuế nhưng ngựa chết thì
phải bồi thường.
Hai phép cuối có mục đích cường binh, năm phép trên có mục đích phú
quốc, hết thảy đều bắt người giàu phải gánh vác chung với dân về thuế má,
quốc phòng......
Ngoài ra Vương còn thay đổi khoa cử. Đầu đời Đường, khoa cử tuy trọng
thi phú, nhưng không khinh hẳn những môn kỹ thuật, chuyên môn: toán,
luật, sử, thư pháp......Rồi lần lần, không rõ từ đời nào, khoa cử chỉ trọng
riêng thi phú, và "kẻ sĩ chỉ đóng cửa học làm thơ, phú đến khi ra đời chẳng
biết chút gì cả" Như vậy là khoa cử chỉ làm hại nhân tài thôi. Âu Dương Tu
cũng đã thấy cái tệ đó nên khi làm chánh chủ khảo ra những đề tài thiết
thực về cách trị nước và đề cao lối văn bình dị, giản minh, ghét lối văn sáo
mà rỗng.
Vương An Trạch mạnh bạo hơn, mới đầu chỉ bỏ thi phú, vẫn còn dùng kinh
nghĩa, văn sách để chọn kẻ sĩ, sau bãi bỏ hẳn khoa cử, lấy những kẻ sĩ ở
trong học quán ra làm quan, học xá dạy nhiều môn thực dụng, chuyên khoa,
ai giỏi về khoa nào thì sẽ được bổ dụng tuỳ theo khả năng. Ở thế kỷ IX
cuộc cách mạng văn hoá đó thật lớn, nếu thành công thì có thể Trung Hoa
đã tiến bộ về khoa học, kỹ thuật trước phương tây rồi.
Vương còn có hùng tâm như Vương Mãng, cùng với Lữ Huệ Khanh chú
thích lại Kinh thi, kinh Thư, kinh Lễ (gọi là Tam kinh tân nghĩa) cho hợp