SỬ TRUNG QUỐC - Trang 385

Trung Hoa buôn bán với Anh.
Anh phản ứng lại. Đầu mùa hè 1840, mười lăm chiến thuyền Anh chở
15.000 quân tới Áo Môn (Ma cao). Thế là chiến tranh nha phiến thứ nhất
bùng nổ.
Quân Anh khai hấn, nã súng vào Quảng Châu, nhưng vì công việc phòng
thủ của Lâm chu đáo, họ không đổ bộ lên được. Quân Anh rút lui, tiến lên
phương Bắc, bắn phá nhiều điểm
quan trọng ở phía Nam vàm sông Dương Tử, chiếm được nhiều đảo và
nhiều thị trấn một cách dễ dàng vì khí giới của Thanh đã kém xa (cung tên
địch với đại bác) mà quân Thanh cũng thiếu tinh thần, sĩ quan Thanh rất tồi
tệ: lính của họ là lính ma, chỉ có trên giấy tờ,
họ ghi tên đầy tớ, bà con của họ vào sổ lính để lãnh lương, bọn đó không
biết bắn súng, không có kỹ thuật gì cả, cấp chỉ huy coi họ như nô lệ, mà họ
lại hống hách với dân, ăn cắp, ăn cướp của dân, một số nghiện thuốc phiện
(Miền Bắc không thuộc quyền của Lâm Tắc Từ, quan lại tham nhũng, sắc
lệnh triều đình không được tuân, thương nhân vẫn chở lén thuốc phiện về
bán).
Khi được tin quân Anh vào Chiết Giang, hãm Định Hải rồi vào hải khẩu
Thiên Tân, Thanh đình hoảng hốt. Lãnh sự Anh đưa thư của thủ tướng Anh
yêu cầu 6 điều khoản: bồi thường hàng hóa đã bị thiêu hủy; mở các nơi
Quảng Châu, Hạ Môn, Phúc Châu, Định Hải, Thượng Hải làm thương phủ
(bến cho các tàu buôn) bồi thường quân phí, để cho thuyền Anh chở nha
phiến vào. Thanh đình cách chức Lâm Tắc Từ đề lấy lòng Anh, sai tống
đốc Kì Thiện xuống thay để thương nghị với Anh. Kì Thiện nhút nhát, hủy
bỏ mau các công trình phòng thủ của Lâm Tắc Từ, rồi khúm núm cầu hòa
với lãnh sự Anh, hải quân đô đốc George Elliot. Ông ta vượt quyền hạn
hành động như vậy tưởng sẽ gây được không khí thuận lợi cho việc triều
đình, nhưng Elliot thấy ông ta khiếp nhược, càng yêu sách nhiều, và ông ta
chấp nhật hết: nhượng Hương Cảng cho Anh mở Quảng Châu làm nơi buôn
bán, bồi thường 62 triệu lạng bạc, về số nha phiến thiêu hủy, 6 triệu lạng
nữa về quân phí.
Thanh đình không chịu nhận những điều kiện nhục nhã đó mà Anh đình