SỬ TRUNG QUỐC - Trang 406

dân của mình. Nhật Bản nắm ngay cơ hộ, đem binh đến đánh thổ dân Đài
Loan, buộc Trung Quốc phải bồi thường binh phí 40 vạn lạng và cấp tuất
cho nạn nhân 10 vạn lạng nữa, hiệp ước ký kết rồi Nhật mới chịu rút quân.
Hai năm sau, họ chiếm luôn quần đảo Lưu Cầu, đặt thành một huyện
(huyện Xung Thằng, Okinawa) – Thanh phản đối, nhưng rồi cũng phải
nhượng bộ.
Thấy nhà Thanh khiếp nhược, Nhật khinh thị Trung Quốc, tiến thêm bước
nữa, lần này thì dòm ngó Triều Tiên mà cuối đời Minh, họ đã muốn chiếm
rồi, nhà Minh mất năm năm, hao rất nhiều quân và tiền bạc mới đuổi được.
Triều Tiên là phiên thuộc cố cựu và quan trọng nhất của Trung Hoa, che đỡ
cho Trung Hoa ở phía đông bắc, văn hóa cao hơn Nhật, đầu đời Thanh đã
đổi quốc hiệu là Hàn. Đời Đồng Trị, Quang Tự, vua chúa Triều Tiên tri
thức hẹp hòi, cố giữ chính sách bế quan tỏa cảng, cự tuyệt mọi yêu cầu
thông thương của các nước Âu, Mỹ. Các nước này yêu cầu với Thanh.
Thanh đình trả lời rằng không can dự vào nội chính Triều Tiên. Nhật thừa
cơ hội đó, tìm cách gây hấn.
Năm 1875, Nhật mới duy tân được mấy năm mà đã dùng những chiếc tàu
biển tối tân, ngược dòng sông đưa tới Hán thành, kinh đô Triều Tiên cố ý
gây chuyện. Quân trong đồn Triều Tiên có súng cản, viên thuyền trưởng
Nhật tức thì phản kháng kịch liệt với nhà cầm quyền Thanh. Thời đó mà
Trung Hoa chưa có bộ Ngoại giao, mọi việc giao thiệp với nước ngoài đều
giao cho Tông lí nha môn (nghĩa là nhà coi chung về mọi việc) mà nhân
viên thường ít học.
Khi viên thuyền trưởng Nhật lại chất vấn, một nhân viên trong Nha môn
đáp rằng Triều Tiên tuy là phiên thuộc của Trung Hoa thật, nhưng Trung
Hoa không chịu trách nhiệm về vụ đó, vì đó là việc riêng của Triều Tiên.
Nhật dựa ngay vào lời đó để bắt Triều Tiên nhận rằng mình là một nước
độc lập, và Nhật bắt Thanh đình phải chấp nhận sự độc lập của Triều Tiên.
Lúc đó Tổng lí nha môn mới thấy mình hố. Vậy là Nhật đã thắng được keo
đầu, nhờ quỉ quyệt, mà Thanh thì khờ khạo.
Qua ngày sau Nhật dùng chính sách “chia để trị”. Họ tìm cách chia rẽ nội
bộ Triều Tiên. Triều Tiên cũng như Trung Hoa, có hai phe: Canh tân và thủ